MEDEDELINGEN
105
INTERNATIONAAL CONGRES GEWIJD AAN DE GESCHIEDENIS DER
ONTDEKKINGSREIZEN TE LISSABON 5—12 SEPT. i960
Portugal herdacht vorig jaar het feit dat Prins Hendrik de zeevaarder, zoon van
Koning Jan I, voor 500 jaar overleed, en wel op 13 november 1460. Omdat hij op
4 maart 1396 werd geboren omvatte de viering de periode van 4 maart tot 13 novem
ber. Op eerstgenoemde dag werden de feestelijkheden te Lissabon plechtig geopend.
Herdenkingen in Porto, Coimbra, Sagres, Tomar zijn gehouden; ook te Funchal (Ma
deira) en te Horta en Ponta Delgada (Azoren). Belangrijke tentoonstellingen zijn ge-
organiseerd, monumenten werden onthuld, kostbare werken gewijd aan de geschiedenis
der kartografie, aan het leven en het werk van Prins Hendrik, aan de ontdekkingsreizen
in het algemeen, de schepen en de stuurmanskunst, enz. zijn versehenen. Geldstukken
met de beeltenis van Prins Hendrik zijn geslagen en bijzondere postzegels werden uit-
gegeven. In de beroemde Gothische Kathedraal van Batalha, waar de Prins werd bij-
gezet, werd op 13 november j.l. de herdenking besloten.
De ontvangst der zeilende schoolschepen in augustus, toen o.m. zeven grote drie-
masters voor de stad ten anker hebben gelegen wanneer zal men ooit zulk een
schouwspel weer kunnen genieten? - vormde een hoogtepunt der viering. Een tweede
was het Congres gewijd aan de geschiedenis der ontdekkingsreizen, gehouden te Lissa
bon van 5 tot 12 September. De volledige herdenking vormde voor Portugal een grote
Propaganda, zij het zonder twijfel een zeer dure. Duizenden belangrijke mensen hebben
het land bezocht. Door vorm en omvang van deze manifestaties werd bewezen hoe hoog
de verering is die men koestert voor de wetenschappelijke voorbereider, de leider en
promotor der grote ontdekkingsreizen, welke voor de ontwikkeling en bloei van het
land van ongekende betekenis waren.
Het Congres stond onder voorzitterschap van Professor Jose Caeiro da Matta. Het
werd gehouden in de Universiteit, Faculdade de Letras. Er was een verdeling in twee
secties gemaakt, t.w. de geschiedenis der ontdekkingsreizen, onderverdeeld in vier sub-
secties en de expansie overzee, onderverdeeld in drie, handelende over de expansie ten
tijde der l6de tot de 20ste eeuw.
Van eerstgenoemde vier subsecties gewijd aan de ontdekkingsreizen in het algemeen,
mögen hier twee speciale worden genoemd, t.w. kartografie en stuurmanskust. De
subsectie kartografie stond onder voortreffelijke leiding van Dr Armando Cortesao,
bijgestaan door Commander Teixeira de Mota, beiden auteurs met wereldnaam van
grote werken over dat vak. Eerstgenoemde sprak over oceaanreizen uitgevoerd voor de
tijd der Portugese ontdekkingsreizen. Belangrijk was de voordracht van Prof. CelsuS
Kelly, O.F.M. (Waverley, N.S. Wales, Australia) getiteld: Some early maps relating
to the Queirös-Torres discoveries of 1606, waarin de kartografie der Pacific werd be
handelten de Hollandse kartografen Hessel Gerritsz en Arn. Flor, van Langeren
ter sprake werden gebracht. Eveneens belangrijk en boeiend was die van Prof. Joseph
Needham: The Chinese contrihutions to the development of the mariner's compass.
Dank zij langdurig verblijf in China had spreker een diepgaande Studie kunnen maken
van oude Chinese bronnen, waaruit hij hoogst wetenswaardige gegevens vermeldde.
Hoe leerrijk veel der verhandelingen ook waren, hoe gastvrij en hartelijk de ont
vangst, hoe voortreffelijk de voorbereiding, hoe onberispelijk de vertaling van het
gesprokene uit het Portugees in Frans en Engels geschiedde, jammer was dat de aan-
kondiging van plaats en tijd waarop sprekers aan het woord zouden komen, volkomen
faalde, met als gevolg dat ook veel ongelukkigerwijze werd gemist.
