BESPREKINGEN
Bos - Zeeman, No. 3, Frankrijk.
Bos - Zeeman, No. 13, Italie.
Brink, L. R. M. van den, Tekentechniek.
211
Zesde druk door K. Zeeman en M. L. de Ley. Schaal 1 1 500 000. Bladspiegel 81 x 97 cm,
kaartspiegel 68,5 x83,5 cm.
Vijfde druk door K. Zeeman en M. L. de Ley. ScEaal 1 1 500 000. Bladspiegel 85 x 103,5 cm,
kaartspiegel 76x91 cm.
Beide kaarten zonder jaartal (1960). Offsetdruk Gebrs. Van Dingen,
Groningen. Uitgave van P. Noordhoff te Groningen.
Volgens de nummers behoren deze beide kaarten tot een serie en zijn zij naar de inhoud te
oordelen bestemd voor het M.O. en het V.H.O.. Zoals op misschien wel alle Nederlandse school-
wandkaarten met oro-hydrografische ondergrond is de orografie door hoogtezones met behulp van
kleuren aangegeven, hier door donkerbruin voor de gebieden boven 1500 m; lichtbruin 1500-500
m; geel 500-200 m en groen voor de streken beneden 200 m. De gletsjers zijn wit uitgespaard met
blauwe lijntjes. M.i. is voor deze beide kaarten de kleurenschaal te klein, de gebieden beneden
de zeespiegel in Nederland ontbreken op de kaart van Frankrijk, terwijl al wat hoger ligt dan twee-,
drie- en vierduizend meter dezelfde kleur heeft als de gebieden boven de 1500 m. Behalve
de hoogtezones hebben de auteurs gemeend ook een bergtekening te moeten toevoegen, wat op een
totale mislukking is uitgelopen. De poging daartoe is te waarderen, maar zolang men (door het
ontbreken van een opleiding) geen mensen bezit die een verantwoord relief kunnen tekenen, lijkt
het mij het beste de 'berg'tekening weg te laten, hoe hoog nodig ik ze, in combinatie met de
hoogtezones, ook vind. Het wäre wenselijk geweest niet alleen hoogtecijfers bij enkele bergtop-
pen te plaatsen maar ook bij de passen.
De zee is blauw gekleurd in twee tinten met de 200 m-dieptelijn als grens. De trek is geheel
in zwart; ook rivieren en kanalen. Deze laatste zowel in de vorm van scheepvaartwegen als die
voor de bevloeiing (Italie; vergeten zijn die in de Agro Pontino ten zuidwesten van Rome; en
waarom ontbreken de bevloeiingskanalen op de kaart van Frankrijk in het gebied van de Ebro en
haar zijrivier de Segre?). De spoorwegen zijn in rood gedrukt. Zoals ik al eens ergens anders heb op-
gemerkt moet eenzelfde gebied in tekening en kleuren op verschillende kaarten van eenzelfde Serie
geen verschil vertonen; zie b.v. de omgeving van Turijn op de twee kaarten. Een kaartnet ont-
breekt, alleen zijn ter plaatse in de rand de gefallen van de betreffende parallellen en meridianen
aangebracht en is op de kaart van Frankrijk de meridiaan van Greenwich voluit getrokken. De
Staatsgrenzen zijn op de kaart van Frankrijk door een zwarte streep-puntlijn aangegeven, op die
van Italie in rood; bovendien is op beide kaarten een vrij brede rode band tegen de eigenlijke
grenslijn gedrukt. De plaatsen zijn verdeeld naar het aantal inwoners in drie klassen, plaatsen met
minder dan 100 000 inwoners, die met 100 000 tot 500 000 en die met meer dan 500 000 inwoners.
De tekst hieromtrent is op beide kaarten verschillend. De voornaamste luchthavens zijn aangegeven,
ook enkele tunnels. In de verklaring vindt men bovendien vermeld de grootte van de beide landen,
uitgedrukt in de oppervlakte van Nederland en het totaal aantal inwoners. Laten wij de bergteke
ning buiten beschouwing dan geloven we dat de kaarten hun plaats op de Scholen wel verdienen;
de druktechnische uitvoering is goed.
J. SCHOKKENKAMP
Oefeningen en wenken voor het verkrijgen van tekenvaardigheid, nodig voor het kaarttekenen en
nuttig voor het tekenen van veldwerken en aanmetingskaarten.
Onder de bovenstaande titel en ondertitel heeft van den Brink, Chef Kartograaf van de Meet-
kundige Dienst van de Rijkswaterstaat te Delft, enkele artikelen gepubliceerd in het Tijdschrift
'Geodesia', welke artikelen thans als gebundelde overdrukken (17 pp.) bij de schrijver verkrijgbaar
zijn. Bestelling kan plaats vinden door Storfing van 3,50 op postrekening no. 192117 t.n.v. L. R.
M. van den Brink te Delft. Een goede gelegenheid voor leerling-kaarttekenaars, die niet in de
gelegenheid zijn om door persoonlijk contact van de grote ervaring van de schrijver te profiteren,
om de eerste beginselen van het kaarttekenen te leren.
C. K.
