412
hebben. Toeristenkaarten kunnen zieh hierin grotere vrijheden veroorloven en de uit
toeristisch oogpunt belangrijke plaatsen, ook die met weinig inwoners, toch op een
bijzondere wijze weergegeven.
Een nadeel van de onderscheiding naar aantal inwoners is ook dat statistieken soms
alleen maar de inwonersaantallen per gemeente geven. Zijn de gemeenten zeer groot
dan bestaat de kans dat de werkelijke plaats te groot wordt aangegeven (in verschei-
dene buitenlandse atlassen ziet men bv. Emmen met meer dan 50 000 inw.), terwijl
bij kleine gemeenten die slechts een deel van een agglomeratie omvatten de plaats te
laag wordt geklasseerd, zoals bv. bij Brüssel (tig. lb)
c
a
d
e
Fig. 1. Gebruik en misbruik van Symbolen (alle figuren 2x vergroot).
a. Brüssel, 1 1 milj.; Symbolen binnen de agglomeratie, goede voorstelling (Bos-Niermeyer Alias,
38e druk).
b. Brüssel, 1 1 milj.; alleen Symbolen, per gemeente; agglomeratie komt niet tot uitdrukking
(Bos-Niermeyer Atlas, 40e druk).
c. Brüssel, 1 800 000; een veel te klein symbool voor de gehele agglomeratie (Bos-Niermeyer
Atlas, 4le druk).
d. Charleroi, 1 800 000; komt niet tot uitdrukking als centrum van een agglomeratie (Meulen-
hoff Atlas, le druk).
e. Duisburg, 1 500 000; veel te klein symbool, verkeerd geplaatst (Bos-Niermeyer Atlas,
38e druk).
f. Duisburg, 1:500 000; verbeterde voorstelling (blokjes: grote fabrieken).
Use and misuse of Symbols (original scales enlarged by 2).
a. Brüssels: Symbols within a conurbation.
b. Brüssels: a symbol for each Community, but conurbation not clearly shown.
c. Brüssels: symbol too small for the whole conurbation.
d. Charleroi: not clear which town is the centre of the conurbation.
e. Duisburg: symbol too small for large town, wrongly placed.
f. Duisburg: improved representation (blocks: large factories).
Kartografisch zijn daar wel oplossingen voor, bv. om de oppervlakte van de agglo
meratie weer te geven en daarbinnen met plaats-symbooltjes de centra van de samenstel
lende delen (fig. la); ook het centrum van een hele agglomeratie kan op deze wijze
worden aangegeven. Toch kan men hierin ook te ver gaan, zoals bv. in de Meulenhoff-
atlas, waar van Krommenie tot het zuideinde van Amstelveen een aaneengesloten stads-
gebied is getekend, terwijl er toch (nog) hele open stukken tussen liggen. Heeft een
deel, zoals Zaandam, en hetzelfde geldt voor Viaardingen, nog een eigen centrum-
funetie dan kan dat deel beter afzonderlijk worden gelaten, zelfs al zou er al wat be-
bouwing tussen de samenstellende delen van de agglomeratie liggen.
Veel overleg vereist de grens waarbij men van een gegeneraliseerde werkelijke opper-
