102
Automatisering
Wat de automatisering van de kaartvervaardiging betreft: het was bijzonder interes
sant en verheugend om te zien hoe de Schemas van twee jaar geleden nu tot prototypes
uitgewerkt zijn. Maar anderzijds moet men helaas concluderen dat het de mens nog
niet gelukt is om juist op het terrein van de grafische bewerking van kaarten veel
vooruitgang met de automatisering te bereiken. Kort samengevat is de stand van de
ontwikkeling in de automatisering van de kartografie als volgt:
a) Bij de uitwerking van stereo-luchtfoto's
1. Er zijn prototypes van kaarteringsmachines in bedrijf waarin het ruimtebeeld
automatisch afgetast wordt längs profieldoorsneden, waardoor een hoogtelijnen-
kaart ontstaat.
2. Er zijn dito instrumenten waarmee het meetwerk automatisch een hoogtelijn
volgt 'Automatisch stereoscopisch zien'. De serieproductie van zo'n 'stereo-
mat' kan over twee jaar tegemoet worden gezien.
3. Het elimineren van het relief-effect in luchtfoto's wordt in de practijk reeds
uitgevoerd in de Orthophotoscoop van Russell Beans. Op de conferentie te
Frankfurt werd voor de eerste maal een nieuwe oplossing van dit probleem ge-
toond in de vorm van de Gigas-Zeis Orthoprojector. Naar mijn persoonlijke
mening was de kennismaking met dit apparaat de grootste sensatie van de con
ferentie. Deze Orthoprojector werkt met de resultaten, verkregen door middel
van een profielsgewijze aftasting van het ruimtebeeld in de Zeiss-Stereoplani-
graaf. Deze resultaten worden in een ponsband opgenomen, waarna de pons-
band de Orthoprojector automatisch haar werk laat doen.
b) Het automatisch kaarteren van coördinaten:
1. coördinatografen, in beweging gezet door rekenautomaten zijn in verschillende
uitvoeringen reeds in de handel.
2. kaarteringsmachines (dat zijn coördinatografen die de verbindingslijn tussen
twee punten trekken) zijn eveneens in de loop van dit jaar in bedrijf gekomen.
Rekenautomaten zetten de gewenste lijnen om in functies, waarvan de waarden
met bepaalde intervallen op de ponsband gezet worden. Deze ponsband zet dan
weer de kaarteermachine in werking. Op deze wijze kunnen in beginsel alle
lijnen die bij het uitwerken van luchtfoto's opgenomen worden, automatisch als
reproduceerbare lijnen in de kaart getrokken worden. In Frankfurt werd van dit
laatste type de zgn. Graphomat van Zuse gedemonstreerd.
c) Reproductie automaten
De reeds enkele jaren geleden getoonde prototypen van de met electrostatische
beeldoverbrenging uitgeruste reproductiemachines blijken nu in de V.S. van
Amerika in productie gekomen te zijn. De hierbij toegepaste techniek is die
welke men Electrofotografie of Xerografie noemt. Hierbij kunnen grote druk-
vormen uit kleine originelen vervaardigd worden, hetgeen voordelen oplevert
voor transportabele reproductie-installaties. De snelheid van een dezer machines,
de zgn. Electromat blijkt die van de offsetpers te evenaren.
Overzien we tenslotte de drieledige inhoud van de eerste technische conferentie van
de I.C.A. te Frankfurt dan kunnen we concluderen dat hij zowel het zeer eenvoudige,
voor ieder begrijpelijke, heeft gegeven als het zeer gecompliceerde. Er werden ons ener-
zijds evidente waarheden voorgeschoteld, op een aardige en vaak originele wijze gezegd,
maar anderzijds werden we vergast op een demonstratie van bijv. kaarteerautomaten,
waarover niemand gedetailleerde technische opmerkingen kon maken. Veel nuttigs kon
echter ook opgedaan worden aan de hand van de zeer goed verzorgde tentoonstelling
