J. E. ROMEIN
NEDERLANDSE AARDRIJKSKUNDIGE NAMEN
ENKELE AANTEKENINGEN OVER HUN SPELLING
544
Waarom de verandering van een c in een k de wildste hartstochten opwekt is niet
duidelijk, maar het is zo. Toch heeft de spelling de naam een oninteressant, onbenullig
onderwerp te zijn. Het hier volgende overzicht over de schrijfwijze der Nederlandse
aardrijkskundige namen sedert ongeveer de Franse tijd, is geschreven, zoals ook andere
artikelen in dit tijdschrift, voor de weinigen die belangstelling hebben voor iets wat
zeer vervelend schijnt.
„Krachtens art. 1 lid 6 van de spellingwet van 14 februari 1947 zal de schrijfwijze
van de Nederlandse aardrijkskundige namen nader geregeld worden bij algemene maat-
regel van bestuur; aan de Nederlandse Woordeniijstcommissie is opgedragen te
dezer zake aan de minister van advies te dienen". Aldus het antwoord dat ik geruime
tijd geleden ontving toen ik te bevoegder plaatse inlichtingen vroeg over de spelling
van de aardrijkskundige namen van Nederland, die, zoals verscheiden lezers zullen weten,
al enige tijd een necelige kwestie is voor allen die zulke namen in geschriften of kaarten
veelvuldig gebruiken. Toen in de zomer van i960 door verschillende oorzaken een
spellingregeling nog niet was gepubliceerd, en ook niet binnen afzienbare tijd gepubli-
ceerd scheen te zullen worden, heeft het bestuur van de Kartografische Sektie van het
Kon. Ned. Aardrijkskundig Genootschap de vrijheid genomen de hierna volgende brief
aan het bestuur van dit genootschap te richten; de brief heeft tot gevolg gehad de reak-
tivering van de Nederlandse Woordeniijstcommissie voor wat betreft de aardrijkskun
dige namen, en is een geschikte inleiding op dit artikel:
„Eind Oktober 1958 heeft in Tokyo plaats gehad, zoals U wellicht bekend zal zijn,
de Derde regionale kartografische konferentie voor Azie en het Verre Oosten. Ter
gelegenheid hiervan werd destijds door de sekretaris-generaal der Verenigde Naties aan
vrijwel alle regeringen voorgelegd een Draft Programme for achieving international
uniformity in the writing of geographic names, met het verzoek zieh hierover uit te
spreken. Hiermede is op internationaal niveau, en wat meer is, op deskundige wijze, een
kwestie ter sprake gebracht, de schrijfwijze namelijk van aardrijkskundige namen in
binnen- en buitenland, welke voor kartografen en geografen, doch voor zeer veel an
deren niet minder, van uitnemende en dagelijkse betekenis is. Uit het verdere van deze
brief möge U blijken hoezeer deze kwestie het bestuur van Uw Kartografische Sectie
ter harte gaat. Wij hopen dat deze aantekeningen mede het begin zullen mögen zijn
van een radikale verbetering in een hier te lande helaas nog aanwezige ongewenste toe-
stand.
De schrijfwijze van de aardrijkskundige namen is, zoals bekend, eerst een 'probleem'
geworden in, ruwweg, de tweede helft van de negentiende eeuw. In het bizonder plaats-
namen waren toen al zo verworden tot een schriftsymbool waarvan men veelal de uit-
spraak niet meer kende, dat de spelling, de schrijfwijze van een naam, een betekenis
kreeg welke hij vroeger niet gehad heeft in het algemeen.
Het begint thans hoog tijd te worden voor het vervaardigen en uitgeven van een,
als het kan officiele, lijst van de moderne aardrijkskundige namen van Nederland. Dit
is, wanneer wij wel zijn ingelicht, met name ook de mening van het CBS, de Rijkscom-
missie voor Geodesie, en de Topografische Dienst. Vooral voor vele kartografen in
binnen- en buitenland blijkt de huidige onzekerheid met betrekking tot de schrijfwijze
van Nederlandse aardrijkskundige namen een bron van vaak dagelijkse verwarring, Pro
blemen en tijdverspilling. Zelfs de bij of krachtens een wet vastgestelde namen zijn
