547
pelijke buitenlandse betrekkingen, kan zieh o.i. thans niet meer veroorloven enerzijds
de aardrijkskundige namen van andere landen siecht te kennen en gebrekkig te schrijven,
en anderzijds in gebreke te blijven ten aanzien van althans het vastleggen en publiceren
van zijn eigen aardrijkskundige namen, ten behoeve van de anderen, en ten behoeve
van zichzelf. Nu de schrijfwijze der aardrijkskundige namen, en in het bijzonder hun
standaardisering, voorwerp van blijvend internationaal overleg wordt, en zelfs de in-
stelling te verwachten is, op initiatief van de Ekonomische en Sociale Raad der Verenig-
de Naties, van een internationale kommissie voor aardrijkskundige namen, zou het ge-
lukkig zijn wanneer Nederland hierin niet achterbleef
Wat hier, terecht of niet, gevraagd werd was dus niet in de eerste plaats een spelling-
hervorming, maar een vasllegging (die geen bevriezing zou behoeven te zijn), teneinde
aan verwarring en onzekerheid een einde te maken. Wij hebben er toen reeds op gewezen
dat bij voorbeeld de posterijen ten minste tien percent van de Nederlandse plaats-
namen anders plegen te Spellen dan dit in de publikatie van de volkstell ingen gebeurt.
Er bestaan op het ogenblik in Nederland, anders dan men vaak meent, betrekkelijk
weinig wettelijk en officieel voorgeschreven aardrijkskundige namen. Zelfs de schrijf
wijze van de namen van gemeenten is alleen wettelijk verankerd wanneer, bij wet, de
grenzen van zo'n gemeente eens gewijzigd zijn. Welke dit zijn, is aan velen onbekend
en bovendien schrijven verscheiden van die gemeenten hun naam nu toch weer anders
dan in zulk een wet (waarbij er zijn van 1830, al is het merendeel uit deze eeuw). Ook
echter die namen die in theorie wettelijk vastliggen (waaronder een aantal plaatsnamen
en gemeentenamen zijn zowel als andere, bij voorbeeld waternamen) kan men nergens
bijeenvinden. Hun officieelheid biedt in feite dus weinig houvast.
Het is misschien niet overbodig, in deze geletterde tijd, eraan te herinneren dat een
aardrijkskundige naam niet is een verzameling van schrifttekens, maar taal, klank dus.
„Een aardrijkskundige naam", zegt Aurousseau in The rendering of geographical
names, „is een eigennaam of een aardrijkskundige uitdrukking, waarmee een bepaald
aardrijkskundig objekt aangeduid wordt" 1. Schrijfwijze of spelling is uiteraard slechts
de meer of minder gebrekkige manier waarop klanken worden weergegeven in schrift-
symbolen. Spellingverandering of spellingvereenvoudiging is dus zelden 'taalverarming'
zoals velen nogal graag zeggen, maar een poging de taal zuiverder en efficienter in
schrift weer te geven. Zutfen blijft dezelfde naam of men nu Zutphen of Zutven speit.
Men kan een aardrijkskundige naam dus op verschillende manieren schrijven zonder
dat dit de naam verändert, en dit gebeurt dan ook: Braassemermeer, Brasemermeer,
Brasemer Meer; West-Terschelling, Westterschelling, Westerschelling. Enigszins anders
is het wel bij namen als bijvoorbeeld Tessel of Oosterwijk, waarvan de historische
schrijfwijzen Texel en Oisterunjk in moderne tijd aanleiding hebben gegeven tot een
zogenaamde spellinguitspraak (Teksel, Ojsterwijk). Wordt zo'n spellinguitspraak ook
ter plaatse algemeen, dan moet men zieh gaan afvragen of hier niet een nieuwe naam,
althans een andere vorm van de naam, de vroegere, 'eigenlijke', verdrongen heeft. De
algemeen beschaafde vorm van Nederlandse plaatsnamen is veelal zo'n spellinguitspraak,
die aanzienlijk kan afwijken van de inheemse plaatselijke naam (Aagtdorp voor Eegtrep,
Doornspijk voor Doornspiek, Ooltgensplaat voor Ooltiesplaat, Breskens voor Bresjes,
enzovoort). Het vaststellen van een aardrijkskundige naam is, geheel afgezien nog van
de schrijfwijze, problematischer dan men geneigd is te denken. Bovendien bezit de spel
ling van de Nederlandse aardrijkskundige namen tenminste dezelfde gebreken, en
bevat dezelfde historische versteningen als de algemene spelling van de Nederlandse
1 M. Aurousseau, The rendering of geographical names. Londen 1957. De auteur was van
1936 tot 1955 sekretaris van het Permanent Committee on Geographical Names.
