C. KOEMAN
KWANTITATIVE BESCHOUWINGEN OVER DE KAARTERING
VAN DE AARDE
556
I. Algemene opmerkingen
Nu er plannen uitgewerkt worden om van (althans een gedeelte) van het oppervlak
van de satelliet van de aarde, genaamd de maan, een topografische kaart op een schaal
1 100 000 te vervaardigen lijkt het gewenst om eerst de stand van de kaartering van het
aardoppervlak aan een onderzoek te onderwerpen. Dergelijke inventariseringen worden
van tijd tot tijd ondernomen. Het hier geschreven artikel is dus niet origineel, maar het
bevat misschien enkele gedachten en informaties die tot op heden niet wijd verbreid
zijn. Het zal de lezer aan het einde van dit stuk wel duidelijk zijn geworden dat de
schrijver niet onder de indruk is gekomen van de kwantitatieve prestatie die tot op
heden op de aarde geleverd is. Het is ontstellend hoe weinig er, ondanks enorme men-
selijke inspanning, tot nu toe gekaarteerd werd. En het wekt wrevel wanneer men mil-
liarden guldens besteed weet aan de aanstaande fotogrammetrische kaartering van een
zone op de maan, terwijl belangrijke kaarteringen op de aarde wegens gebrek aan
middelen en mankracht op realisering moeten wachten. Deze kritiek is niet alleen en
niet in de eerste plaats gebaseerd op de hiaten die er nog in de topografische kaartering
bestaan, maar ook op de grote tekortkomingen van de geologische-, pedologische-, en
vegetatie-kaartering en ook op het nog vrijwel geheel ontbreken van gedetailleerde in-
formatie omtrent de topografie van de bodem der oceanen en zeeen. Vooral dit laatste
dient ons te verontrusten, niet alleen omdat het oppervlak van de oceanen twee en een
half maal zo groot is als dat van de continenten, maar ook omdat de mens de kennis
van de zeebodem terwille van het bestaan waarschijnlijk hoog nodig heeft.
Overzichtskaarten van de gehele wereld, waarop de bedekking met topografische, hy-
drografische, etc. kaarten is aangegeven, worden van tijd tot tijd samengesteld ter be-
geleiding van artikelen met een internationale tendens (10, 14). i Op zulke kaarten
vindt men meestal een differentiering naar schaal en kwaliteit (voorlopige- en defini-
tieve topografische kaarten) aangegeven.
In zo'n differentiering neemt de topografische kaart met een schaal 75 000 een
vaste plaats in. De beschouwingen die aan de statistiek van de wereldkaartering worden
verbonden bevatten meestal een passage waarin de schrijver met ontzetting en teleur-
stelling constateert dat slechts ca. 15 van het landoppervlak van de aarde op schalen
1 75 000 is afgebeeld.
Zo geeft Imhof (9) bijvoorbeeld het volgende staatje:
1:250 000 50% van het landoppervlak van de aarde
1: 75 000 14%
1 25 000 4
Hieraan verbindt Imhof nog de opmerking dat de doeltreffendheid van de tabel
sterk verzwakt wordt door de vele onbetrouwbare en verouderde kaarten, die onder de
bovenstaande categorieen vallen. Goede, uit fotogrammetrische opnamen vervaardigde
topografische kaarten op de schalen 1 75 000 bestaan er, volgens Imhof van slechts
2 van het landoppervlak van de aarde.
We hebben de indruk gekregen dat de cijfers die de samenstellers van statistische
1 De getallen tussen haakjes zijn verwijzingen naar de literatuurlijst aan het eind van dit artikel.
