557
overzichten der topografische kaartering produceren nogal wat uiteenlopen. Karo (10)
zegt het als volgt: „The inventory of world map coverage presents a disappointing
picture. Less than 25 percent of the land area of the world can be considered as ade-
cjuately mapped."
De redacteuren van de Bertelsmann Groszer Weltatlas hebben in i960 de stand van
de wereldkaartering in een kaartje op de binnenkant van de band afgebeeld (zoals de
Times Atlas dit in 1955 deed). We meten op het kaartje uit de Bertelsmann Atlas een
gebied, groot 13 miljoen km2, gekaarteerd op schalen 1 75 000, d.i. 8 van het
landoppervlak. Afgezien van de spreiding in de gefallen die de percentages goed ge
kaarteerd land weergeven, is er een andere, ernstiger, tekortkoming in deze vorm van
voorlichting:
De auteurs verzuimen om het optimale percentage te noemen. Met andere woorden:
ze stellen tegenover het feitelijke percentage (bijv. 2 van het goed gekaarteerde deel
van het landoppervlak niet het gewenste percentage. Wanneer dit feitelijke cijfer op-
genomen is in een passage die de grote taak van de kartografie voor de toekomst moet
propageren, wordt er een verkeerde vorm van argumenteren bedreven. De argeloze en
ondeskundige lezer stelt het geringe percentage (bijv. 2 tegenover het getal 100
en ziet daarbij over het hoofd dat een groot deel van het landoppervlak der aarde voor-
lopig geen behoefte heeft aan topografische kaarten op de schaal 1 75 000. Het
zou een onverstandige besteding van geld en energie zijn wanneer nu met de vervaar-
diging van topografische kaarten, b.v. op de schaal 1 50 000, van Antarctica, Saudi
Arabia, de Gobi-woestijn, Groenland, het Amazone-bekken en andere dergelijke dun
of onbevolkte gebieden begonnen werd. Men geeft dus een tendentieus karakter aan
uitspraken als: „slechts 5 van het landoppervlak is op grootschalige kaarten afge
beeld", want deze 5 is berekend van het totale landoppervlak, met inbegrip van
Antarctica, Gobi, Arabia, Groenland, enz.. Voor genoemde gebieden, waaraan we nog
grote delen van Australie, Afrika en Noord-Amerika met Canada toe kunnen voegen
bestaat in de eerste plaats behoefte aan moderne topografische kaarten op schalen
1 100 0001 250 000. Maar deze schalen worden niet tot de criteria voor de defi-
niering van een precisiekaartering gerekend. Dat gedeelte van het landoppervlak der
aarde, dat niet naar Europese maatstaven beoordeeld behoeft te worden is ca. 42 miljoen
km2 groot.
Antarctica 14,0 milj. km2 Arabische woestijn 2,5 milj. km2
Australische woestijn 2,0 Oerwoud Brazilie 6,0
Mongolie en Gobi woestijn 2,0 Afrikaanse woestijnen 4,0
Arctisch Azie 7,0
Arctisch Amerika 3,3
Groenland 2,1
Het totale landoppervlak van de aarde is 149 miljoen km2. Een derde van het land
oppervlak vraagt niet om topografische kaarten op grote schaal. (Maar vraagt wel om
moderne kaarten op de schaal 1 100 0001 250 000; men begrijpe de auteur niet
verkeerd!). Uitgaande van moderne statistieken kan men zeggen dat thans (1963) 30
van het optimaal te kaarteren landoppervlak op kaarten, schaal 1 75 000 is afge
beeld. Dit is een reeeler getal dan de meestal gehanteerde cijfers: 2-10 van het totale
landoppervlak. Maar 30 is ook nog erg weinig in de wereld waarin we thans leven
en waarin op technisch gebied haast geen onrealiseerbare opgaven meer bestaan.
Hoe komen de samenstellers van overzichtskaarten, als hierboven bedoeld, aan hun
gegevens? Of, met andere woorden: hoe weten wij welke delen van het aardoppervlak
in recente tijd in kaart gebracht zijn? Hiervoor staan verschillende bronnen ter beschik-
king, maar het is een zeer moeilijke en tijdrovende bezigheid voor een alleen-werkend
