538
Naast de vele overheidsdiensten die via de subcommissies betrokken zijn bij het
samenstellen van de kaarten, zijn er nog twee rijksinstellingen die een groot aandeel
hebben in de hele produktie van de atlas. Dit zijn de Topografische Dienst, waar de
kaarten worden gereproduceerd en gedrukt, en het Staatsdrukkerij- en Uitgeverijbedrijf,
waar het zet-technisch gedeelte, de band en de vormgeving worden verzorgd en dat in
opdracht van het Ministerie van O. K. en W. de atlas uitgeeft.
WlJZE VAN UITVOERING
Ook in Nederland is de vorm van een losbladige atlas gekozen waarbij de bladen
geleidelijk in een verzamelband worden gevoegd tot de atlas kompleet is. Dit heeft
verschillende voordelen. Ten eerste is er zodoende een continui'teit in het ontwerpen,
tekenen en drukken van de kaarten, zodat elke kaart op het ogenblik van verschijnen
geheel 'bij' is. Ten tweede heeft dit een groot voordeel voor de financiering: de in-
tekenaren ontvangen elk jaar ongeveer 10 bladen en slechts deze worden in rekening
gebracht zodat de intekenaren elk jaar slechts een bescheiden bedrag behoeven te be-
talen, op de wijze van een abonnement. Een derde voordeel is dat een in het begin ver
sehenen blad dat tegen het einde, dus na ongeveer 10 jaar, verouderd blijkt te zijn,
door een nieuw blad kan worden vervangen. Dit zal bv. het geval zijn met de kaart
Gasvoorziening, die gereed was toen de plannen voor de distributie van het Groningse
aardgas bekend werden. De binnenkort aan de intekenaren te verstrekken kaart geeft
dus de huidige toestand weer (met op de achterkant een schetskaartje van het geprojek-
teerde aardgasnet), terwijl een tweede druk van deze kaart gemaakt kan worden als het
gehele aardgasnet gereed en in bedrijf is.
De verzamelband wordt direkt in het begin geleverd en niet .afzonderlijk in rekening
gebracht daar de kosten als het wäre zijn uitgesmeerd Over de totale intekenprijs.
Het formaat wordt geheel bepaald door de schaal van de kaarten. Van de aanvang af
was de standaard-schaal bepaald op 1 600 000, d.w.z. voor die kaarten waarbij ons land
juist een geheel blad vult (kaartformaat 56 x 66 cm, formaat van de atlas dus 56 x 33
cm). Deze schaal is niet in overeenstemming met de richtlijnen van de U.G.I.-commissie,
die liefst schalen uit de reeks 1 2 miljoen, 1 1 miljoen, 1 500 000 etc. gezien zou
hebben, en komt evenmin overeen met de Belgische atlas met een standaard-schaal van
1 500 000. Maar bij deze laatste schaal zou het toch al grote formaat van de Neder-
landse atlas volkomen onhanteerbaar zijn geworden, zodat noodgedwongen 1 600 000
moest worden gekozen, een schaal die voor kaarten van Nederland trouwens reeds was
ingeburgerd (men denke bv. aan de Gemeentenkaart en de Kleine Geologische Over-
zichtskaart)
De U.G.I.-commissie is ook bezig aan projekten voor de uniformering van legenda-
tekens voor de nationale atlassen om deze daardoor beter vergelijkbaar te maken. Maar
voor de onderhanden bladen van de Nederlandse atlas en voor de vele reeds versehenen
atlassen komen ze natuurlijk te laat.
Ook twee andere maatregelen komen voor de atlas op een ongelukkig ogenblik: de
grenswij zigingen met Duitsland zal men op enkele eerder afgedrukte bladen nog niet,
op andere wel aantreffen, en wat de toekomstige spelling van de aardrijkskundige
namen betreft is er nog volkomen onzekerheid. De het eerst gedrukte bladen (bodem-
kaart) hebben nog geheel de oude spelling, op de later afgedrukte zijn, in overleg met
andere instellingen, de wateren in de nieuwe spelling overgebracht maar de officiele
namen van plaatsen natuurlijk (nog?) niet.
Inhoud
Zoals gezegd bevatten de nationale atlassen in grote lijnen een aantal standaard-
