229
BESPREKINGEN
Cartactual Topical Map Service Quarterly. Editor in chief: Professor Sändor
Radö, D.Sc. F.R.G.S.. Editor: Ernö Csäti, Associate editor: Jözsef Takäcs, D.Sc.
Address: Cartactual. Budapest 5. P.O.B. 76. Hungary.
De vraag naar zeer recent basismateriaal betekent voor veJe kartografische Instituten in de klein-
schalige sector een steeds terugkerend probleem en een voortdurende bron van zorgen. Het zojuist
versehenen Cartactual, een driemaandelijkse periodiek, opent echter nieuwe mogelijkheden om in deze
dringende vraag te voorzien. Men kan deze periodiek omschrijven als een nieuwsbulletin voor de
kartograaf i.e. de kaart- en atlasredacteur.
Op verschillende manieren werd tot op heden de behoefte aan actuele gegevens bevredigd. In
de eerste plaats kan gewezen worden op het grote aantal regelmatig verschijnende statistische pu-
blicaties (jaar- en maandstatistieken). Voor het vervaardigen en herzien van thematische kaarten
verlenen deze statistieken onmisbare diensten.
Een andere bron van gegevens vindt men in binnen- en buitenlandse geografische tijdschriften.
De artikelen uit deze tijdschriften zijn in het algemeen niet afgestemd op de behoeften van de
kaartredacteur. In vele gevallen is er echter een afzonderlijke ru'briek opgenomen, waarin actueel
geografisch en topografisch nieuws vermeld wordt. Berichten over de aanleg van nieuwe wegen
en spoorlijnen, over grenswijzigingen en naamsveranderingen vullen rubrieken zoals Geographische
Statistik in Petermanns Geographische Mitteilungen, Berichterstattung in Geographische Rund
schau, This Changing World in Geography, Chronique Geographique in Annales de Geographie
en in dit tijdschrift Aardrijkskundig Nieuws. Een meer gespecialiseerde vorm van nieuwsmelding
geeft het tijdschrift Kartographische Nachrichten in het onderdeel Kartographische Neuigkeiten
in het decembernummer 1964 (14. Jrg, Heft 6) wordt o.m. een overzicht gegeven van de grootste
diepten van oceanen, rand- en binnenzeeen, en diepzeetroggen (met vermelding van datum en
plaats van de loding).
Deze vorm van nieuwsmelding heeft een belangrijke tekortkoming: slechts in uitzonderings-
gevallen wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheden van een kartografische weergave. Recente
wijzigingen in de topografie (grenzen, wegen, nederzettingenbrengen de noodzaak tot een her-
ziening van de kaartinhoud met zieh mee. De kaartredacteur zal daarom bij voorkeur van dergelijke
veranderingen kennis willen nemen door middel van een situatie-tekening. Het is duidelijk dat
Cartactual door haar aangepaste vorm van documentatie een zeer nuttig hulpmiddel voor de kaart
en atlasredacteur kan worden.
De uitvoering van dit nieuwsblad is eenvoudig. Per aflevering telt het blad twaalf dubbele
pagina's, die slechts aan een zijde bedrukt zijn en los uit de band genomen kunnen worden (for-
maat in opengevouwen toestand 39x28,5 cm). Een inhoudsopgave vindt men op de voorzijde
van de omslag; achter het nummer van de kaartjes is de naam van het land en het onderwerp
aangegeven ('b.v. 1/24 Great Britain: Sea ferries towards the Continent).
De twaalf bladen van iedere aflevering bevatten elk een aantal kaartjes en körte berichten (zo
als wijziging in de spelling van geografische namen). De kaartjes zijn uitgevoerd in zwart/wit;
slechts de meest elementaire gegevens zijn erop aangeduid. De opschriften zijn drietalig: engels,
frans en duits.
Een körte greep uit de inhoud van Cartactual 1965 No. 1, dat ons als speeimen bereikte, toont
de veelzijdigheid van de opzet. CA 1/2 geeft een situatieschets van de nieuwe Europabrücke in de
Brennerstrasse nabij Innsbruck; CA 1/5 de belangrijkste aluminium-fabrieken in Canada en de
Verenigde Staten (1964); CA 1/9 de nieuwe provincie-indeling van Congo; en CA 1/16 de stand
van de electrificatie van het britse spoorwegennet.
Door het bijzondere karakter van een dergelijk nieuwsbulletin kan er van een systematische in-
deling (per onderwerp of gebied) nauwelijks sprake zijn. Omdat de bladen echter maar aan een
zijde bedrukt zijn, kunnen de kaartjes gemakkelijk uitgesneden of -geknipt en in het eigen docu-
mentatie-systeem van de redacteur opgeborgen worden.
Voor de kartografen, die zieh bezig houden met de vervaardiging en de herziening van klein-
schalige kaarten en atlassen, is het verschijnen van dit nieuwsblad een verheugende gebeurtenis. Zij
worden hierdoor in Staat gesteld een nog actueler, dus beter, eindproduet te leveren.
P. W. Geudeke
K.N.A.G. LXXXII
16
