322
Wandkaart van Gelderland.
Wandkaart van Afrika.
Atlas of South-East Asia. MacMillan Comp. Ltd., London 1964. 35 x 25 cm, 102 pp.,
circa 130 kaarten. 25.
LITERATUUR
In Michels' kaart vinden we een naturalistische weergave van de bodem en de vegetatie (bouw-
land, heide, bos, begroeide wegen) van het relief (duinen, heuvels, dijken) die echter, alweer op een
afstand bezien, niet erg duidelijk naar voren komen, en van de bebouwing (dorpen en Steden met de
monumentale gebouwen). Ook in die figuratief weergegeven gebouwen is het relief nog versterkt
door het aangeven van een 'slagschaduw'. Omdat we dagelijks omgaan met het conventionele kaart-
type, d.w.z. met de abstracte uitbeelding van het 'gezicht van moeder aarde' hebben we aanvankelijk
enige moeite met het aanvaarden van de figuratieve uitbeelding op de panoramakaart van Michels.
Maar wanneer we er in slagen om afstand te nemen van het conventionele kaarttype, bijv. door te
beseffen dat de figuratieve kaart veel ouder is dan de lijn- en vlak symboliek op onze moderne
kaarten dan komen we al heel wat dichter bij de juiste instelling t.a.v. deze kaart. Er moet echter
nög een vooroordeel overwonnen worden, nl. dat alle kaartgebruikers eenzelfde 'kaarttaal' zouden
moeten verstaan. Het is immers op het ogenblik zo gesteld met de kaartgebruikers dat een grote groep
van hen nooit met technische kaarten in aanraking komt. Wie even aan die categorie mensen denkt
die door de aard van zijn dagelijks werk wel zeer ver van de professionele kaarthantering verwijderd
blijft zal moeten inzien dat het beeld van Nederland dat Michels gemaakt heeft zonder veel moeite
begrepen kan worden. Dit is de taal die door de categorie van zondagstoeristen verstaan wordt.
De beeld-taal van de middeleeuwse mens die ook het kenmerk was van de 'landtafrelen' uit de
15e en löe eeuw en van de zgn. topografische kaarten van deze zelfde gewesten getekend door
Christiaan Sgrooten in de periode van 1560-1580. De educatieve kant van deze moderne
panoramakaart moet niet onderschat worden, mits hij in grote aantallen onder het brommende en
touringcarende mensdom verspreid wordt, liefst gratis, bijv. aan de benzinepompen. De inhoud
van de panoramakaart is zo rijk, dat ze nog vele mogelijkheden biedt voor weergave in een andere
vorm, bijv. als een toeristenatlas met kaarten op de schaal 1 100 0001 200 000. Een andere
Verdienste, tenslotte, is de documentaire waarde van de naar de werkelijkheid getekende topografie,
bebossing en bebouwing. Hier is een picturale lijst van historische monumenten aanwezig die tot in
lengte van jaren een belangrijke functie zal kunnen vervullen. C. Koeman
Bij J. B. Wolters' Uitgeversmaatschappij N.V. te Groningen versehenen onlangs twee nieuwe
wandkaarten t.w. Gelderland (1 125 000) en Afrika (1 12 000 000).
Een vergelijking dezer kaarten dringt zieh op. Enerzijds zien wij dan een Nederlandse provincie
afgebeeld in de grootte van 85 X 107 cm en anderzijds een heel werelddeel in de grootte van
80 X 105 cm.
In deze cijfers ligt mijn hoofdbezwaar tegen de kaart van Afrika besloten: zij is gewoon te klein
van formaat. Gelderland daarentegen is ruim getekend, waardoor deze kaart werkelijk op de klas
afkomt en waardoor een docent direkt het gevoel krijgt dat hij er iets mee kan doen.
De prijs van de kaarten is dezelfde en wel varierend van 26,50 tot f 32,50 al naar gelang een
plastic overtrek aanwezig is of niet.
De provinciekaart komt uit in een serie waarvan de volgende kenmerken vermelding verdienen:
Het zijn grondsoortenkaarten met eenvoudige relieftekening.
Plaatstekens kunnen los worden bijbesteld en worden gratis verstrekt.
Geen beschrifting.
De gehele serie kost, op linnen aan stokken, f 233,00; met plasticlaag overtrokken 301,00.
E. Roebroek
Omdat de kaarten in deze atlas door het kartografisch instituut van de Uitgeverij Djambatan,
Amsterdam vervaardigd zijn en omdat de atlas in Nederland gedrukt is, rekenen we hem tot een
produet van de Nederlandse kartografie. De verschillende redenen, die er tegenwoordig bestaan
voor de handhaving van het regionale begrip 'Zuid-Oost Azie' hebben mede aanleiding gegeven tot
het maken van een regionale atlas. Degenen, die willen weten of andere uitgevers MacMillan
Comp, in dit opzicht voor geweest zijn, kunnen de List of Atlases in the Library of Congress,
Vol. 6, 1963, raadplegen. Het blijkt dat er van Chinese zijde reeds atlassen over dit gedeelte van
de wereld versehenen zijn. De intensieve behandeling van dit gebied door westerse geografen da-
teert pas van de laatste vier jaar. De Chinese Volksrepubliek, die mede tot de begripsvorming
Zuid-Oost Azie heeft bijgedragen, wordt in de kaarten in deze atlas niet behandeld.
De atlas, waarvoor Djambatan de kaarten ontwierp en tekende, bevat naast 60 pagina's kaarten
