432
LITERATUUR
drijfijstekening, Nova Zembla laat evenals enkele andere eilanden in de buurt een landijstekening
zien. Maar waar blijven de gletsjers van de Aziatische en Europese hooggebergten De plaatsen
zijn in vier grootteklassen door verschillende Signaturen zeer duidelijk aangegeven, door rode
respectievelijk zwarte lijnen de voornaamste auto- en spoorwegen. Voor de namen op de kaart
zijn kleine grijze letters gebruikt. Op de kaarten van de werelddelen lijkt het mij wenselijk de
bijzondere parallellen, als de evenaar, de keerkringen en de poolcirkels door een iets zwaardere
(stippel)lijn van de andere te onderscheiden.
Ook deze kaarten zijn druktechnisch weer uitstekend uitgevoerd en zullen met de andere haar
weg op de Scholen wel vinden.
De prijzen van de kaarten zijn als volgt:
De Elf Provinciekaarten (opgave van 1965) op linnen, aan stekken 22,50 of 26,50; per
serie 236,met plasticlaag overtrokken 29,50 of 32,50; per serie 306,
De Eerste Wandkaart van Nederland (opgave 1965) op linnen, aan stokken 55,
De landen van Europa (opgave 1962) op karten 16,—op linnen, aan stokken 19 50; met
plasticlaag overtrokken 28,
De Werelddelen (opgave 1965) op linnen, aan stokken 26,50; met plasticlaag overtrokken
32>50' J. SCHOKKENKAMP
Kartenverzeichnisse der Landesvermessungsämter und des Instituts für Angewandte
Geodäsie. Sammelband. Stand 1965.
Eenmaal in het bezit van de Sammelband, uitgegeven door het Hessische Landesvermessungsamt
te Wiesbaden, ontvangt men jaarlijks kosteloos de nieuwe catalogi of een aanvulling op de laatst
versehenen catalogi van de verschillende Vermessungsämter van de D.B.R.. De meeste catalogi
bevatten o.a. een 15 tot 20-tal kaartfragmenten, welke goede diensten kunnen bewijzen bij het
mondeling onderricht in kartografie. j Schokkenkamp
Lister, Raymond, How to identify old mups and globes. G. Bell Sons Ltd., London
1965. 18x 25,5 cm, 256 pp., 59 pl.. 70 sh.
Dit goed uitgevoerde boek is versehenen in de How to Identify reeks, waartoe o.a. behoren:
How to identify Persian rugs, id. English drinking glasses. Op een kartograaf maakt de titel van
het boek een indruk, die te vergelijken is met de gevoelens van een paleontoloog die in zo'n
reeks een werkje: Ho-w to identify old human skulls zou vinden. Beiden, kartograaf en paleontoloog
weten dat het terrein van hun wetenschap zieh niet leent voor simplistische handleidingen. De
situatie in de kartografie is echter zö (vergelijkbaar met de kunstgeschiedenis) dat het bestudeerde
materiaal, hier dus de oude kaart, object van een wijde, algemene belangstelling geworden is. Van-
daar dat er ten behoeve van het lekenpubliek een handleiding als de bovenstaande geschreven is.
Geschreven door (naar de omslag vermeld) de 'Director of George Lister and Sons Ltd., Architec-
tural Metalworks, Cambridge die blijkens de ter zelfder plaatse vermelde biografische gegevens
een verdienstelijk supporter van de beoefening der geschiedenis der kartografie is. De vijf körte
hoofdstukken: 1. An Outline of the History of maps and Charts; 2. Celestial maps and charts; 3.
Methods of map produetion; 4. Decoration and conventional signs; 5. Terrestrial and celestial
globes and armillary spheres, geven een allesbehalve volmaakt, maar wel zeer lezenswaardig over-
zicht van de conventionele begrippen, personen en werken uit de oude kartografie. Deze tekst legt
de nadruk op de Engelse kartografie, is dus niet evenwichtig gecomponeerd en is in zijn feiten
niet overal betrouwbaar. Na de vijf hoofdstukken volgt een lijst van kartografen, graveurs, uitgevers
en drukkers ter grootte van 140 bladzijden. Hoe nuttig ook voor amateurs en verzamelaars van
kaarten, deze lijst mag nooit gebruikt worden door de bibliothecarissen of Studenten want hij is
door onevenwichtigheid niet representatief om als repertorium dienst te doen en hij ritselt van de
fouten in de spelling en in de jaartallen. Dit laatste is ten dele een gevolg van het overschrijven van
fouten uit (helaas) enkele standaardwerken. Omdat de auteur geen kartograaf is vinden we ook
fouten in de vakterminologie. (Zie bijv. plaat 5: Philippe Buache's kaart van het Kanaal uit
1752 waar het onderschrift van isogonen spreekt, waar isobathen bedoeld is).
Wanneer het op identificeren aankomt (daarvan spreekt de titel) geven de illustraties weinig
steun. De hoofdstukken Over de druktechnieken en Over het papier met zijn watermerken zijn
echter heel nuttig, ook voor de Student. De lijst met afbeeldingen van watermerken is een nieuw
gezicht in de boeken over oude kartografie. C. Koeman
