462
C. KOEMAN
aspecten, als het inschakelen van twee geleerden van internationale faam uit Engeland,
(de derde medewerker aan het boek, T. E. Marston, Curator van M. E. en Renaissance
literatuur aan de Yale University heeft zieh tot de beschrijving van de uitwendige aspec
ten van kaart en handschriften bepaaldpapier, perkament, band, schritt) het hernieuwde
bezoek van de antiquaar uit New Häven aan de particulier in Europa uit wiens biblio-
theek het manuscript afkomstig was, tot en met de keuze van de dag waarop het resul-
taat vrijgegeven zou worden. Aan die keuze valt een zekere driestheid niet te ontzeggen.
Men koos daarvoor 'Columbus day', de dag die voor de talrijke Amerikanen van Italiaan-
se en Spaanse afkomst een diepe betekenis heeft welke eng geassocieerd is met gevoelens
van Amerikaans patriottisme. Op die dag werd (men kan het moeilijk anders betitelen)
op een botte wijze met de gevoeligheden van die belangrijke volksgroep omgesprongen
door hen te confronteren met de Noorse prioriteit van een vestiging in Noord Amerika.
Opgediend door gezaghebbende instanties, gesavoureerd in de vorm van Noorse aperitief
en dito voedsel op de reeeptie in de Beinecke Library. Zonder van 'boosaardige opzet'
te spreken, zoals de Spaanse kranten de volgende dag deden, kan hier toch op zijn minst
van een ongelukkige opzet gesproken worden. Maar deze bedenking doet geen afbreuk
aan de intrinsieke waarde van het thans voor ons liggende resultaat van het uitvoerige
wetenschappelijk onderzoek. Het resultaat, dat er moest komen. Hoewel het object van
het onderzoek een zo omvangrijk werk niet zou doen verwachten. Dit object, een kleine
(27.8x41.0 cm) handschriftkaart met slechts ca 10 cm2 relevante kartografische en elf
regels dito schriftelijke informatie, waarvan datum, naam van de maker en herkomst on-
zeker zijn zou, onder andere omstandigheden, tot niet meer dan een monografie van bijv.
20 bladzijden druks geleid hebben. Deze VInland Map, die geen aanwijsbare voor-
loper(s) heeft en evenmin navolgers, die, oppervlakkig bezien, niet past in de traditio-
nele kennis van de Middeleeuwse kartografie en waarvan het bestaan voorheen door geen
geleerde specialist van de geschiedenis der ontdekkingsreizen gesuggereerd is, deze om
'Understatement' vragende kaart loopt hier het gevaar tot 'overstatement' opgeblazen te
worden. Dit gevaar dreigt niet voor de gei'nteresseerde lezer die ca 6 dagen beschikbaar
heeft (want die tijd is nodig om de inhoud goed te kunnen begrijpen) om de in ca zes
jaar geleverde Studie van Mr. Skelton en Mr. Painter door te werken. De zorgvuldige
lezer zal ervaren dat de auteurs met grote voorzichtigheid hun meningen formuleren en
bij herhaling demonstreren dat zij alleen dan een Stelling poneren wanneer het bewijs-
materiaal daarvan dat van andere meningen in kwantum en gehalte overtreft. Hoewel
zowel Mr. Skelton als Mr. Painter als hun overtuiging belijden dat de kaart authen-
tiek is en "records in graphic form the only documented pre-Columbian discovery of
America" (p. 233), gaat Mr. Skelton uitvoerig in op de mogelijkheid dat de kaart
dementen van vervalsing zou bezitten. Het gemakkelijkst te hanteren argument tegen de
datering ca 1440 vormt de perfecte tekening van Groenland. Skelton toont echter op
p. 182-196 aan dat het praktisch mogelijk geweest is voor Noorse en IJslandse zeelieden
om in de dertiende eeuw uit breedtebepalingen de geografische vorm van het eiland te
bepalen. Maar hij erkent dat: "By its delineation of Greenland, casting a solitary shaft
of light through the darkness of five centuries, the map makes its strengest claim on our
curiosity; and it is this feature, perhaps even more than the delineation of Vinland,
which most clearly seems to lift the map out of its period and might suggest were
the converging evidence to the contrary less strong the work of a counterfeiter"
Skelton baseert zijn mening voorts op de uitspraak van klimatologen dat de periode
950-1200 een 'warme' periode voor de noordelijke Atlantische Oceaan geweest is met
veel minder ijs in de Noordpoolzee dan tegenwoordig (p. 185). Hij geeft voorts als zijn
overtuiging dat de oorspronkelijke tekening van Vinland, Groenland en IJsland uit IJs-
land stamt en niet in zuid Europa bekend geweest zal zijn voor ca 1430. Hij gaat zelfs
