plete, but that it is becoming highly important to fiil in the immediate future the
most glaring basic gaps, and not perhaps until after the moon has been mapped
in detail by large scale photography and ground crews.
De betekenis voor het Middelbaar Onderwijs van facsimile's van
zeldzame oude atlassen
In de laatste jaren heeft men in de pers of door middel van folders of recensies
herhaaldelijk kennis kunnen nemen van initiatieven tot integrale reproduktie
van oude atlassen. Het is de lezer daarbij misschien opgevallen dat deze initiatieven
niet van geleerde genootschappen zijn uitgegaan doch van particuliere uitgevers-
maatschappijen. Men kan zieh daarbij de vraag stellen of zulke niet-gesubsidieerde
uitgaven wel rendabel zijn en of de vrij hoge prijs niet het gevolg is van zeer kleine
oplagen. Voor zover bekend lopen de oplagen van deze facsimile-uitgaven in de
honderdtallen en niet in de duizend- of tienduizendtallen. Dat is dus wel een heel
andere orde van grootte dan bij de moderne atlassen. De prijs van de facsimile-
atlassen ligt bij de gekleurde uitgaven in de orde van400,— per deel; bij de zwart-
wit-uitgaven in de orde van/100,—200,— al naar gelang van het formaat van
de atlas.
Het is opvallend dat de uitgevers zieh bij hun wervingsacties voornamelijk hebben
gewend tot universiteits- en openbare bibliotheken en andere voor wetenschappe-
lijk gebruik bestemde verzamelingen. Het lag voor de hand te veronderstellen dat
bij deze instellingen een bepaalde vraag naar de facsimile-uitgaven aanwezig zou
zijn. Originele exemplaren van de grote historische atlassen zijn nl. zeldzaam. Het
aantal bibliotheken dat op het bezit van deze meesterwerken in de kartografie
kan bogen, is dan ook gering. Vele in recenter tijd opgerichte bibliotheken zullen
nimmer in de gelegenheid zijn zieh deze werken in originali aan te schaffen. Het
is voorts duidelijk dat in instellingen waar wel originele exemplaren aanwezig zijn,
zuinig met het bezit zal worden omgesprongen. Teneinde slijtage en beschadiging
tot een minimum te beperken zal men de gebruikers in plaats van originali bij voor-
keur replica beschikbaar stellen.
Na de verrichtingen van de facsimile-uitgevers enige jaren met belangstelling te
hebben gevolgd en na ook zelf bij deze uitgaven betrokken te zijn geraakt wil ik de
Stelling poneren dat deze edities ook voor het Voorbereidend Hoger en Middel-
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift I (1967) Nr. 2
162
W. VAN ROYEN
1. Tot 1966 was de schrijver van dit artikel, Dr. W. van Royen, hoogleraar in de Economische Geo-
grafie aan de Universiteit van Maryland, Washington d.c. Thans Director of the Division of Envi
ronmental Sciences of the Army Research Office, Durham, N. C.
2. Tekst van een voordracht, gehouden op de Regional Conference van de i.g.u. in Mexico City,
Augustus 1966.
3. Composed of the Organization of American States, the Inter-American Development Bank,
the Food and Agriculture Organization of the United Nations, the u.M. Economic Commission
for Latin America and the Inter-American Institute of Agricultural Sciences.
4. Zie aankondiging in Kartografie, t.a.g. 1965, p. 435. Een exemplaar van deze Annotated Index
is aanwezig in de bibliotheek van het Geografisch Instituut, Utrecht.
