Facsimile reproductie in kleuren van de Tranchot-kaart van het
Rijnland, 1 25000.
In 1801 namen de Consuls van Frankrijk het besluit een topografische kaart te
doen vervaardigen van de door Frankrijk nieuw verworven gebieden op de linker
Rijnoever: de departementen Roer, Rhin-et-Moselle, Mont-Tonnerre en Sarre.
Napoleon wilde namelijk de beschikking hebben over een militaire kaart van deze
gebieden, welke moest aansluiten bij de Cassini-kaart van Frankrijk. Dit karterings-
werk werd opgedragen aan de Ingenieurs Geographes onder leiding van luitenant-
kolonel jean joseph tranchot. Deze kaart van het Rijnland is bekend geworden
als Carte topographique des pays compris entre la France, les Pays Bas et le Rhin,
1 100 000, die in 1848 en opnieuw in 1870 te Parijs in druk werd uitgegeven.
De onderhavige facsimile reproductie betreft de manuscript-topografische kaart
op de schaal 1 20 000. In de periode 1804—1813 werden door de Ingenieurs
Geographes 149 kaartbladen op de schaal 1 10 000 en 170 kaartbladen op de
schaal 1 20 000 vervaardigd. Deze hele collectie moest in 1816 door Frankrijk
aan Pruisen worden overgedragen. De Pruisische regering liet in de jaren 1816-1820
de kaart van het Rijnland voltooien. Dit werk, waarvan Generaal Freiherr von
mOffling de leiding had, omvatte ook een verkleining tot op de helft van de
Tranchotkaartbladen op de schaal 1 10 000.
De Tranchot-Müff'ling-kaart, 1 20 000, bestaat uit 264 kaartbladen, waarvan op
enkele uitzonderingen na de afmetingen 50 x 50 cm bedragen. Op initiatief van
het 'Gesellschaft für Rheinische Geschichtskunde' wordt thans door het 'Landes
vermessungsamt Nordrhein-Westfalen' een facsimile reproductie in kleuren van
deze kaart bewerkt. Hierbij worden de kaartbladen verkleind tot de schaal 1
25 000 om een vergelijking met de latere topografische kaarten te vergemakkelijken.
Ook Nederlands gebied komt op de Tranchot-Müffling-kaart voor: bijna heel de
provincie Limburg en delen van Gelderland en Noord-Brabant, hoewel dit gebied
in de Franse tijd slechts voor een klein gedeelte tot het departement van de Roer
behoorde. De kartering van het overige Nederlands gebied door tranchot is te
danken aan het besluit de afzonderlijke kaartbladen 'vol' te maken.
De kaartbladen, die geheel of gedeeltelijk Nederlands gebied bevatten, zullen in
de körnende drie jaar worden uitgegeven. In de loop van juni 1967 zijn reeds
de eerste drie van deze kaartbladen versehenen. Een fragment van kaartblad 46,
Roermond en omgeving, kunnen wij dank zij de medewerking van de uitgever in
deze aflevering opnemen.
De uitgave van de Nederlandse bladen van de Tranchot-Müffling-kaart geschiedt
door de Stichting Maaslandse Monografieen te Maastricht in nauwe samenwerking
met de uitgevende instanties in Duitsland. De intekening op het Nederlandse
deel, omvattend in totaal 34 verschillende kaartbladen, is thans opengesteld voor
een gezamenlijke prijs van/145.eventueel in vier termijnen te voldoen. Voor
deze intekening kan men zieh wenden tot de Stichting Maaslandse Monografieen,
O.L. Vrouweplein 4 te Maastricht, waar eveneens een uitvoerige prospectus met
verdere inlichtingen is te verkrijgen. E. roebroeck
Voor nadere gegevens over de Tranchot-kaart zie: e.roebroeck, Die Tranchot'sehe Aufnahme der
Rheinlandeunter besonderer Berücksichtigung niederländischer Gebiete. Rheinische Vierteljahrs
blätter, 31, 1966/67, S. 377—378; id., De eerste topografische kaart van Limburg. Bijdragen voor de
geschiedenis der Nederlanden, xxi, 1966/67, pp. 122-130.
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift I 1967) Nr. 5
