Besprekingen
85
Algemene opzel en indeling
Het werk zal verschijnen in 8 afleveringen. Eind 1968 moet het voltooid zijn. Het zal dan bestaan
uit:
132 bladen met staatkundig-administratieve kaarten.
55 bladen met fysisch-geografische kaarten.
16 bladen met economisch-geografische kaarten.
11 bladen met plattegronden van Steden.
Een legenda en een blad met aanwijzingen voor de gebruiker. Bovendien nog een afzonderlijk
register van 640 pp. met ongeveer 180 000 namen.
Tot nu toe zijn 3 afleveringen versehenen.
Een dergelijk uitgebreid werk kan alleen ontstaan door de samenwerking van een groot aantal
Personen. Chef-redakteur is Dipl.-Geogr. Dr. rudolf habel. Het formaat der bladen is 26 x 33
cm. Een handig formaat, iets kleiner dan de meeste atlassen uit deze groep. De prijs varieert van
170.MDN (de kaarten gevouwen in mappen) tot 210.MDN (de kaarten in schroefmappen).
De atlas is bestemd voor het grote publiek, niet voor de specialist. De opzet toont dit voldoende
aan. Tweederde van de atlas zal bestaan uit z.g. staatkundige kaarten, waarbij de nadruk valt op
grenzen, plaatsen en het net van verkeerswegen. Dit laatste is uitvoerig en gespeeifieeerd opge-
nomen.
Van de 79 staatkundige kaarten zijn er 12 gewijd aan de ddr (Oostduitsland), 5 aan de brd (West-
duitsland), 12 aan Europa, 12 aan de ussr en 38 aan de werelddelen buiten Europa. Een verdeling,
waarbij, zoals te verwachten was, de nadruk meer valt op de Oostblokstaten dan in de atlassen
uit het Westen. Ongetwijfeld een voordeel.
Op de achterkant der bladen Staat een kaartje met de administratieve indeling van het betrokken
gebied. Hierbij is ook vermeld de gekozen projektie. Voor de reeds ontvangen bladen is dit Albers''
equivalente kegelprojektie. Deze projektie met twee wäre parallellen, ontworpen door h. c.
albers in 1805, combineert equivalentie met een geringe mate van vervorming. Tevens zijn nog
opgenomen de officielc namen der staten, de oppervlakte in km2, het aantal inwoners, de admini
stratieve onderdelen met de hoofdsteden en op sommige bladen een verklaring van de gebruikte
afkortingen.
En dan nog, zeer belangrijk, een opgave van het materiaal gebruikt bij de samenstelling der
kaartenatlassen, kaarten, censusuitslagen en andere bronnen, steeds met jaartal van verschijning.
Gebruikte schalen
Hierin bestaat een grote mate van uniformiteit. Kaarten van dezelfde groep zijn steeds op dezelfde
schaal getekend. Het schaalgetal is gemakkelijk te hanteren, zodat de kaarten onderling goed ver-
gelijkbaar zijn.
De delen van de ddr zijn getekend op schaal 1300 000 en 1750 000, die van de brd 1750 000,
de Europese gebieden 1:3 miljoen en de overige werelddelen 1:6, 1:9 en 112 miljoen.
Relief
Atlassen uit deze categorie, bestemd voor algemeen gebruik bevatten steeds zoveel mogelijk topo-
grafische gegevens. Dit eist een grote hoeveelheid namen. Nu vormen namen op een kaart een
lastig element. Er ontstaat een 'Schriftschleier' waardoor andere dementen worden verduisterd.
Sommige atlassen laten daarom de weergave van het relief achterwege. De kaarten krijgen dan een
doods karakter. Haack Grosser Weltatlas past op de staatkundige kaarten wel relieftekening toe,
door middel van een zeer goed geslaagde reliefschaduw.
Als nieuwigheid is nog opgenomen de verspreiding der bossen, aangegeven door een lichtgroene
kleur.
Symbolen en beschrifting
De grote hoeveelheid topografische gegevens steh hoge eisen aan de te gebruiken Symbolen en de
beschrifting, temeer daar de schalen varieren van 1:300 000 tot 1:6 miljoen en kleiner.
De kaarten van de ddr 1300 000 geven de generaliseerde plattegronden der nederzettingen tot
en met de kleinste eenheden 2000 inwoners) in een heldere oranje kleur. Hiermee worden vaak
mooie effecten bereikt. Op krt 24 (Ertsgeb. Saksen) valt onmiddellijk op de dichte bevolking,
geconcentreerd in de dalen, en de agglomeratie van Dresden. Evenzo op krt 73 de concentratie
van nederzettingen aan de noordvoet van de Harz bij de uitgang der dalen. Dit is zonder meer
geslaagd.
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift II 1968) Nr. 1
