Besprekingen Deze kritiek lijkt onbillijk wanneer we bedenken dat er 114 illustraties en kaartfragmenten in een afzonderlijk bandje bij het boek opgenomen zijn. Heiaas valt dit illustratieve gedeelte tegen. Het is niet nodig om de zwart-wit illustraties uit de tekst te halen en in een afzonderlijk deel samen te voegen. Daardoor verliest het boek aan uiterlijke duidelijkheid en wordt tot een saaie typografie, waaraar. ook de kleine letter en de te lange regel het hunne bijdragen. In het omvangrijkste hoofdstuk: Die Methoden der kartographischen Darstellung wordt (weliswaar zonder inleiding over de analyse van uit te beeiden verschijnselen) een degelijke handleiding voor de thematische kartografie gegeven waaruit de grote ervaring van de auteur duidelijk naar voren komt. Men zal er weinig woorden aan de grafische kunst of aan de harmo- nie der kleuren gewijd vinden. Want, zoals S. op blz. 27 zegt: 'die graphischen Mittel moderner Karten, ihre Signaturen (gehören) zu den wissenschaftlichen Begriffen. In der Regel werden Karten zu unrecht zu den Kunstwerken gerechnet'. Maar, gaat S. verder, 'das bedeutet nicht dasz der Kartograph sich der Meisterschaft in der Graphik gegenüber indifferent verhalten darf. Im Gegenteil die Karte soll schön seindann erweckt sie Interesse, und ihr Inhalt wird von den Besitzern besser aufgenommen'. Bij het lezen van dit hoofdstuk over de voorstellingsmethoden wordt men telkens weer getrof fen door de op ervaring berustende konkrete uitspraken over 'goed' en 'fout'. Maar ook in de overige hoofdstukken komen talloze combinaties van exacte stijl en zinvolle inhoud voor. Het is dan ook van grote betekenis voor onze lerende kartografen in Nederland dat zij via de Duitse taal van de ervaringen en wijsheid van deze Meester uit de Sovjet Unie profiteren. Er blijven echter enkele kleine bezwaren aan dit boek verbondende reeds boven gesignaleer- de saaie typografie; het ontbreken van literatuuropgaven bij de hoofdstukken. Een register is vaak een nuttig aanhangsel van een studieboek. Hier is ook een register toegevoegd, maar het nut ervan is twijfelachtig: wat voor zin heeft het om 60 locaties van het woord 'topographi sche Karte' op te geven? Idem voor 'Signatur' en 'Zweckbestimmung der Karte'. De prijs van dit studieboek is laag in vergelijking tot andere leerboeken op het terrein van de kartografie. Prijzen van leerboeken behoren ook laag te zijn. Misschien komt het nog eens tot een internationale uitgave van een leerboek Kartografie voor Geografen. Het werk van salist- schew zou daarvoor als model gebruikt kunnen worden. C. KOEMAN Atlas Narodov Mira. Wereld-volkenatlas)Onderred. van s. i. bruk en w. s. apencenko. Moskou, Glavnoe Upravlenyie Geodesii i Kartografii, 1964. 8 184 pp. (waarvan 112 pp. kaarten,' 28 pp. tekst, 44 pp. overzichten en registers). 24 x 34 cm. Rb. 4./30, Na de Völkeratlas in Berghaus'' Physikalischer Atlas (21849—1852) en de atlas Die Sprachfamilien und Sprachenkreise der Erde van wm. Schmidt (1926) is feitelijk tot 1964 nooit een kaartwerk ver sehenen waarin een, de gehele wereld omvattend, overzicht werd gegeven van de geografische ver- breiding van de volken. Wie kaarten over dit onderwerp zocht vond in de grote geografische handboeken meestal weinig of niets, in de ethnografische standaardwerken soms overzicht- kaarten van werelddelen, die echter meestal weinig gedetailleerd waren, en waarop de volken en stammen vaak slechts door schrift waren aangegeven. Deze lacune in de thematische atlaskartografie is thans op indrukwekkende wijze opgevuld door het verschijnen van de Atlas Narodov Mira wereld-volkenatlas). Voor zover mij bekend is nog nimmer een zo rijk gedetailleerde en fraai uitgevoerde atlas over dit onderwerp versehenen. De hieronder volgende bespreking beperkt zieh tot de atlas als thematisch-kartografisch werkstuk en laat de etnografische merites buiten beschouwing. Het kaartendeel van de atlas omvat 71 kaarten op 112 bladzijden (6 bladzijden zijn tabellen). Hiervan vormen de 57 volkenkaarten, merendeels over 2 bladzijden, het hoofddeel; voorts geeft de atlas 10 regionale bevolkingsdichtheidskaarten en 5 wereldkaarten (politieke indeling, bevol- kingsdichtheid, talen, rassen, volken). Ruime aandacht is uiteraard besteed aan de Sovjet-Unie (15 kaarten op 24 pp.); de regionale kaarten varieren in schaal van 1 12 milj. tot 1 3 milj.. De kaarten van de gebieden buiten de Sovjet-Unie bevatten overzichten van de werelddelen en van grotere delen daarvan. De schalen van deze bladen liggen tussen 1 30 milj. (voor wereld delen) en 1 2 milj. voor kleine gebieden; voor grotere gebieden overheerst de schaal 1 7,5 milj.. Deze laat nog een betrekkelijk grote mate van detaillering toe. De uitvoering van de kaarten is uiterst zorgvuldig geschied; zij tonen een grote rijkdom aan K.N.A.G. Geografisch Tijdschr ft II (1968) Nr. 2

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kartografie | 1968 | | pagina 10