Enkele aantekeningen over commerciele kartografie
Inleiding
De Commissie I van de International Cartographic Association, die zieh bezig-
houdt met de opleiding van kartografen, heeft enkele jaren geleden de volgende
definitie van kartografie opgesteld: „Aggregate of scientific, artistic, and technical
studies and Operations carried out, on the basis of the results of direct observations
or from exploitation of documentation, for the elaboration and preparation of
maps, plans, and other modes of expression, as well as for the utihzation of the
latter" T Het is niet de bedoeling om deze definitie aan een nader onderzoek te
onderwerpen maar wel om er op te wijzen dat hier terecht naar voren komt dat de
kartografie zowel de wetenschap van de kaartvervaardiging ('studies') als wel de
kaartvervaardiging zelf ('Operations') omvat. De kartografie beschouwd als
kaartvervaardiging kan men onderverdelen in ambtelijke kartografie en commer
ciele kartografie; de eerste vindt plaats in overheidsinstellingen, de tweede door
particuliere ondernemingen of personen. Men zou de commerciele kartografie
nog kunnen onderverdelen in echte en onechte commerciele kartografie; tot de
echte behoren zij die kaarten voor de markt produceren, tot de onechte zij die
kaarten voor eigen gebruik maken, zoals b.v. de kartografische afdelingen van
oliemaatschappijen die geologische kaarten vervaardigen; deze tweede groep zullen
we verder buiten beschouwing laten.
Ambtelijke en commerciele kartografie
Het is misschien nuttig om eens enkele verschilpunten tussen de ambtelijke en de
commerciele kartografie naar voren te halen. In de eerste plaats is er verschil in
arbeidsterrein. De commerciele kartografie maakt voornamelijk atlassen voor
school- of voor algemeen gebruik, schoolwandkaarten, autokaarten, toeristen-
kaarten, plattegronden e.d.; de ambtelijke kartografie houdt zieh veelal bezig
met de basiskartering van terrein, natuurlijke hulpbronnen, sociale gegevens enz.,
of anders gezegd, met al die kaarten die de overheid nodig acht voor een goed be-
stuur en een goed gebruik van het land. Een scherpe afbakening is er echter niet.
Zo geeft de Hydrografische Dienst een serie kaarten voor zeil- en motorjachten
uit, echte toeristenkaarten dus; de Esso-autokaart van Nederland wordt door de
Topografische Dienst verzorgd. De bekende Schweizerischer Mittelschulailas
wordt uitgegeven door de 'Konferenz der kantonalen Erziehungsdirektoren' en
is dus geen commercieel produkt.
Anderzijds heeft men in KLM-Aerocarto een instituut dat op commerciele
basis topografische karteringen verricht, zij het niet in Nederland.
Bovengenoemde terreinverdeling is natuurlijk wel verklaarbaar. Topografische
kaarten, waterstaatskaarten, bodemkaarten e.d. zijn met direct winstgevende
G. F. WILLEMS
drs. G. f. Willems, wetenschappelijk redacteur bij N.V. Cartografisch Instituut Bootsma,
's-Gravenhage.
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift II (1968)
