de West-Indische eilanden, Bermuda, de Antillen, Oceanie, het gebied van de
Pacific, de Tonga eilanden, de Cook Islands, etc.
De tweede dienst met een uitgebreide belangstelling voor de kartering van gebie-
den buiten Europa is het Institut Geographique National, afgekort met de initi
alen I.G.N. in Parijs (de Franse topografische dienst), die zieh op het ogenblik
nog zeer verdienstelijk maakt met de kartering van die gedeelten van het wereld-
deel Afrika, die vroeger behoorden tot het Franse koloniale rijk.
De militaire karteringsdiensten staan b.v. in de V.S., Groot-Brittannie, Frankrijk
en de Sovjet-Unie los van de civiele karteringsdiensten. Zij beschikken over topo
grafische kaarten verkregen d.m.v. luchtfoto's genomen tijdens spionnagevluchten.
Men begrijpt dat deze topografische kaarten niet openbaar zijn. Voorzover ons
bekend publiceert alleen de Amerikaanse militaire karteringsdienst, de American
Map Service (A.M.S.), een verkleinde dus gegeneraliseerde topografische kaart
die vrij in de handel is. De kaartproduktie van deze dienst, die voor het grote
publiek beschikbaar is, wordt vermeld in de General Exchange Catalogue. Deze
catalogus is ook weer een voorbeeld van het referentiemateriaal dat in een bibli-
otheek aanwezig behoort te zijn. Naast de A.M.S. steh ook de Britse militaire
karteringsdienst, de G.S.G.S. Geographical Section General Staff, de gegenerali
seerde kaart op kleine schaal voor het publiek beschikbaar. In het algemeen zijn
van de genoemde militaire karteringsdiensten de kaarten op de schaal 11 milj.
en kleiner vrij voor distributie.
Hoe verhoudt zieh nu de Internationale Wereldkaart 11 milj. tot deze militaire
geografische kaarten? Voor vele bladen is de militaire uitgave meer up-to-date
dan de officiele uitgave van de Internationale Wereldkaart 1:1 milj.; maar de
inhoud, de weergave van de topografie voldoet in de militaire edities niet geheel
aan de voorschriften die voor de Internationale Wereldkaart 11 milj. gesteld zijn.
Er zijn nog enkele niet-militaire internationale organisaties te noemen, die be-
langrijke kaarten vervaardigen. De I.C.A.O., the International Civil Aviation
Organization, geeft een katalogus uit die in alle belangrijke bibliotheken aanwezig
behoort te zijn, de Aeronautical Chart Catalogue. Het eminente belang van goed
bijgehouden kaarten voor de luchtvaart geeft de garantie dat men met het kopen
van een Aeronautical Chart ook een moderne kaart krijgt. Verder is de hoogte-
voorstelling in deze kaarten, ook uit meetkundig oogpunt, juister dan bij de
Internationale Wereldkaart 11 milj.
Een belangrijke reeks van luchtvaartkaarten vormen ook die, welke worden uit-
gegeven door de Amerikaanse Coast and Geodetic Survey. Het belangrijkste en
modernste kaartwerk van deze dienst vormen de Operational Navigation Charts
(O.N.C.), op 11 000 000, die boven vele andere kaarten op deze schaal het voor-
deel bezitten van een plastische reliefvoorstelling. Zij vervangen geleidelijk de
bladen van de World Aeronautical Chart (W.A.C.), die tot nu toe het belangrijkste
kaartwerk op luchtvaartgebied was.
In de natte navigatie, in de hydrografie dus, hebben wij de kaartenkatalogus van
de grote hydrografische diensten, van de Nautical Charts, uitgegeven door de
Britse Hydrografische Dienst (de 'Admiralty'). De katalogus van de zeekaarten
van de U.S. Naval Hydrographie Office noem ik hier als belangrijk naslagmateriaal.
De internationale organisatie betreffende zeekaarten is het International Hydro
graphie Bureau, gevestigd in Monaco. Dit bureau geeft zelf een serie zeekaarten
uit, nl. de International Bathymetric Chart of the Oceans, op de schaal 1:10 milj.
84
Documentatie Moderne Atlassen en Kaarten
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift III (1969) Nr. 1
