peerde. Door het uitbreken van de oorlog in 1914 was het verblijf in deze eerste
buitenlandse standplaats echter van körte duur. In augustus 1914 spoedde dienst-
plichtig Sergeant schokkenkamp zieh huiswaarts om zijn aandeel in de lands-
verdediging waar te maken. Met een grote boog om het oorlogstoneel kwam hij
via Finland en Zweden in Nederland terug. De treinreis Baku-Rostow-Moskou-
St. Petersburg, diagonaalsgewijze door tsaristisch Rusland, maakte diepe indruk
op de jonge geo-kartograaf. Vijftig jaar later kon hij er nog in bijzonderheden
over verteilen.
Intussen slaagde schokkenkamp er in het onvermijdelijke met het nuttige te ver-
enigen. Het gelukte hem studieverlof te verkrijgen, waardoor hij zijn opleiding tot
kartograaf met een aanvullende geodesiestudie kon afronden. Aldus gesterkt ver-
trok hij in 1919 als topograaf naar Cämpina, zetel van de Astra Romäna, dochter-
maatschappij van de BPM in Roemenie. Zowel in persoonlijk als in zakelijk op-
zicht werden de Roemeense jaren een succes. In het kader van de zakelijke bedrijfs-
voering der oliemaatschappij vond schokkenkamp een werkklimaat waarin hij
zieh goed thuis gevoelde. Voor de topograaf-te-velde vormde het bergachtige,
beboste Roemenie, rijk aan natuurschoon, een aantrekkelijk operatieterrein. Met
veel waardering sprak hij voorts in later jaren over de Roemeense bevolking, die
hem door haar spontaniteit en gastvrijheid voor zieh wist te winnen. Blijkens de
belangstelling van Roemeense zijde bij zijn teraardebestelling op zaterdag 13 de-
cember was deze waardering geheel wederkerig.
In 1940 werd schokkenkamp voor de tweede maal door oorlogsomstandigheden
genoopt het werk neer te leggen. Toen in September 1940 de fascistische IJzeren
Garde in Roemenie aan de macht kwam, scheen het ogenblik om het huishouden
op te breken nabij. Daar terugkeer naar het bezette Nederland geen perspectieven
bood, besloot de BPM haar employe's uit geallieerde landen naar Nederlands-
Indie over te brengen. Na een avontuurlijke reis over Istanbul, Bagdad en Basra
kwam het gezelschap BPM-evacue's waartoe schokkenkamp met vrouw en zoon
behoorde, tegen Kerstmis 1940 te Batavia aan. Het respijt was echter slechts van
82
Personalia
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift IV (1970) Nr. I
