formatiebronnen en geeft aan de kartografie een wetenschappelijke basis voor een
dienstverlenende functie d.m.v. kartografische Symbolen. Deze omstandigheid gaf
m. K. bocarov (1967) aanleiding om te verschijnen met een definitie van karto
grafie als wetenschap van de kartografische vorm van informatie-overdracht.
Deze definitie is niet geslaagd. Het is precies hetzelfde als wanneer men zegt, dat de
wiskunde een wetenschap is van de mathematische vorm van informatie-over
dracht. Zij beperkt de rol der kartografie tot zuiver hulp-technische functies en
verarmt op die manier het doel en de taak van deze wetenschap.
Tot slot van dit overzicht van hedendaagse meningen over onderwerp en methode
der kartografie, wil ik opmerken, dat evenals voorheen, ook thans verschillende
definities der kartografie als wetenschap populair zijn. Bijv. v. i. sucrtov (1967)
meent, dat de kartografie in haar huidige vorm een wetenschap is van het schep-
pen en het produceren van kaarten van de aarde, de planeten en de kosmos, maar
hij neemt er ook de Problemen van onderwerp en methode in op, en de geschiedenis
van de ontwikkeling der kartografie. A. H. robinson, auteur van een bekend leer-
boek over de kartografie voor de universiteiten van de U.S.A., definieert in de
derde uitgave van dit boek (1969, p. 15) de kartografie als ,,idee, ontwerp en ver-
wezenlijking van kaarten" (robinson, 1969).
Het spreekt vanzelf, dat de evolutie van de meningen over onderwerp en methode
der kartografie oorzaak is van de verschillende benaderingen van de definitie van
de struktuur der kartografie en haar onderdelen. Een volledige beschouwing en
analyse van dit probleem is niet de taak, die wij ons met dit artikel gesteld hebben.
Daarom beperken we ons hier tot een paar körte opmerkingen.
Vöör alles moeten we onderscheiden de struktuur en de samenstelling van de
kartografie als wetenschap en de leervakken er omheen, die behoren bij een ge-
specialiseerde opleiding van kartografen.
Tot de onderdelen van de hedendaagse leer van de kartografie hören:
- De theoretische fases van de wetenschap, met inbegrip van de leer van onderwerp
en methode der kartografie en de leer van de kaart (of, vollediger: van de
kartografische uitbeelding van de werkelijkheid). Tot het laatste behoort ook de
theorie der kaart-projecties, de generalisatietheorie en de theorie over de
manieren van uitbeelding. In deze leer van de symbool-systemen worden ook de
soorten, typen en classificaties van kaarten behandeld, evenals hun analyse.
- Geschiedenis van de kartografie en kaartproduktie.
- Kennis van de bronnen der kartografie (systematisch overzicht en analyse van
kartografische bronnen en de daartoe behorende problemen van de theorie der
wetenschappelijke informatie).
- Theorie en technologie van het ontwerp en de vervaardiging der kaarten.
- Theorie en methodes van het gebruik van kaarten.
De bovengenoemde onderwerpen der kartografie ontwikkelden zieh, historisch ge-
zien, op verschillende tijdstippen en bevinden zieh in hun uitwerking thans in ver
schillende stadia van 'rijpheid'. Reeds lang geleden ontstond als bijzonder leervak
de theorie der kaartprojectie (als mathematische kartografie). Een lange geschie
denis heeft eveneens de 'kartometrie', dat is de leer van het meten en berekenen
van coördinaten, lengten, hoogten, oppervlakten e.d. op kaarten. Blijkbaar vormt
Onderwerp en methode der kartografie
183
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift IV (1970) Nr. 2
