weergave van de verbindingen, vooral de autowegen. De Times Atlas wijdt juist
veel meer aandacht aan de verbindingen dan aan de nederzettingen. De Ceskoslo-
vensky Vojensk? Atlas treedt het meest in detail bij het weergeven van de hydro-
grafie, en geen atlas geeft meer hoogtecijfers. De dichtheid van de nederzettingen is
ongeveer hetzelfde als op de Times Atlas.
De Atlas Swiata wordt gekenmerkt door een optimale generalisatie van de meeste
kaartelementen op bijna alle kaartschalen. Wat betreft de nauwkeurigheid van het
aangeven van de kaartinhoud is deze beter dan de Times en de Bertelsmann, en in
enkele gevallen zelfs dan de Mira.
Conclusie
De in dit onderzoek gebruikte analyse-methoden bleken zeer nuttig te zijn voor het
verkrijgen van objectieve gegevens over de structuur van en de ideeen achter deze
grote kartografische werken. Tijdens de wetenschappelijke en technische voorbe-
reiding van de Ceskoslovenskf Vojensky Atlas vormde deze analyse een waarde-
volle theoretische achtergrond voor de formulering van de uitgangspunten m.b.t.
de indeling en inhoud.
De toepassing van statistische methoden bij de analyses maakte niet alleen de be-
oordeling van deze atlassen mogelijk op basis van bepaalde fundamentele en
conceptionele kenmerken, maar ook konden de onderlinge afhankelijkheid en de
logische verbindingen tussen deze kenmerken onderzocht worden. Een verdere
uitwerking van deze problemen zal meer nieuwe gegevens aan het licht brengen.
Het belang van deze grote atlaswerken verdient deze aandacht ten volle.
Kaartreproductie door middel van de kleurenfotografie
Bij de Stichting voor Bodemkartering te Wageningen worden jaarlijks veel kaarten
vervaardigd, waarop 50 tot 70 kleuren voorkomen. Deze kaarten worden meestal
vermenigvuldigd in een zo kleine oplaag, bijvoorbeeld 10 stuks, dat reproductie
via offset- of zeefdruktechnieken economisch gezien niet verantwoord is.
Vroeger werden van de kaarten 10 lichtdrukken gemaakt, die vervolgens in de
tekenkamer met de hand werden ingekleurd. Dit is een tijdrovende en nogal kost
bare werkwijze, die verscheidene jaren geleden al vervangen is door het proced6
van de kleurenfotografie.
We onderscheiden in de huidige werkwijze drie fasen (zie ook bijgaand schema):
Fase 1Vervaardiging handgekleurd model
Van de calque van een bodemkaart wordt een haarscherpe lichtdruk gemaakt.
380
Structuur en conceptie van de hedendaagse grole wereldatlassen
NOTEN
1. Prof. dr. b. simäk, Universiteit van Brno, Tsjechoslowakije.
2. Overgenomen uit Polski przeglfd karlograftczny, tom 1, 1969 no. 2.
J. P. HEEREMA*
*j. p. heerema, Hoofd Kartografische afdeling van de Stichting voor Bodemkartering,
Wageningen.
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift IV 1970) Nr. 4
