Vojensky Atlas Atlas van het Tsjechoslowaakse leger, Praag 1965) hoort tot deze
groep van werken.
Tijdens de wetenschappelijke en technische voorbereiding en samenstelling van
het geografische deel van de Ceskoslovensky Vojensky Atlas, werden alle hierboven
genoemde atlassen tot in detail bestudeerd, met inbegrip van gepubliceerde kritie-
ken op deze atlassen. Het bleek dat de evaluatie van deze atlassen geen communis
opinio opleverde over de structuur en de conceptie ervan, iets wat vooral belangrijk
is met het oog op de vergelijking van de atlassen onderling. Het bleek alleen moge-
lijk te zijn dit onderwerp te benaderen door middel van meer objectieve criteria,
gebaseerd op kartometrisch onderzoek, en op een statistische uitwerking van de
resultaten. Dit onderzoek werd verricht door de redactie van de Ceskoslovensky
Vojensky Atlas, onder leiding van schrijver dezes, met medewerking van Dr. Ing. l.
lauermann en Majoor Dr. Ing. e. srnka. De waarden die gelden voor de Cesko
slovensky Vojensky Atlas zijn aan dit onderzoek toegevoegd.
2. Criteria en resultaten van de analyse van de structuur en de
conceptie van de hedendaagse grote wereldatlassen
Bij de beoordeling van structuur, conceptie en inhoud van de atlassen werden
criteria vastgesteld gebaseerd op kartometrische metingen en de statistische uit
werking van de resultaten. Bij deze analyse werd naar de samenstelling naar soort
en type van de kaarten een onderzoek ingesteld, evenals naar de oppervlakte ervan
en naar het aantal kaarten in betrekking tot de vermelde schalen en de regionale
onderverdeling in de betrokken atlassen. Bij de beoordeling van de inhoud van de
kaarten en de mate van kartografische generalisatie door middel van kartometri
sche methoden, werd een analyse gemaakt van de weergave van bepaalde fysische
en door mensenhand ontstane terreinelementen. Bij de voorbereiding van de
Ceskoslovensky Vojensky Atlas werd steeds materiaal aan dit onderzoek toegevoegd.
Alleen algemeen-geografische kaarten werden in het onderzoek betrokken, omdat
het thematisch gedeelte van de verschillende atlassen op teveel uiteenlopende
specificaties gebaseerd bleek.
A. De analyse van de structuur met het oog op het oppervlak en het aantal kaarten
Tijdens deze analyses werden de algemeen-geografische kaarten in alle atlassen
verdeeld in basiskaarten en complementaire kaarten. Stadsplattegronden werden
tot een aparte klasse gerekend. Als basiskaarten werden beschouwd die kaarten die
een hele bladzij of atlasblad vulden, en die een uniform överzicht gaven van de
geografische, politieke, administratieve en andere aspecten van staten of continen-
ten. Zuiver fysisch-geografische kaarten werden ook tot deze groep gerekend. Tot
de complementaire kaarten werden gerekend die kaarten die, op grotere schaal,
belangrijke geografische of economische regio's weergeven die ook al op de basis
kaarten staan. Tot de groep van de stadsplattegronden werden ook gerekend
kaarten die de interne structuur van districten of van grote stedelijke agglomeraties
aangaven. Het was soms moeilijk om kaarten in een van deze groepen onder te
brengen; enkele twijfelachtige gevallen konden de algemene conclusies echter niet
bei'nvloeden.
In de verschillende groepen werden de kaartoppervlakten onderzocht en het
aantal kaarten bepaald. Het gelijktijdig onderzoek naar beide criteria Steide ons
beter in Staat te komen tot een meer objectieve beoordeling van de structuur van de
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift IV 1970) Nr. 4
370
Structuur en conceptie van de hedendaagse grote wereldatlassen
