B. Combinatie van kaartelementen
Bij het tot stand komen van een grafisch produkt als de kaart moeten we ons
voortdurend realiseren, dat de visuele werking van het geheel niet ontstaat door
een optelling van de afzonderlijke grafische dementen, maar door een combinatie
van hun visuele eigenschappen.
Optische vergissingen. Bij het schatten van lengte, oppervlak, volume of bij het
herkennen van de vorm van een kaartsymbool worden onze waarnemingen vaak
beinvloed door optische vergissingen. Deze zijn wel door psychologen, maar niet
door kartografen onderzocht. Het is bekend dat er fouten kunnen optreden, niet
echter hoe ze in de praktijk van het kaartbeeld ontstaan, en voorkomen kunnen
worden (behalve waar het moire betreft). s. tolansky heeft het optreden van
foute conclusies bij visuele waarnemingen in natuurkundig en biologisch onder-
zoek nagegaan11. In de kartografie ontbreekt een dergelijk onderzoek, we kunnen
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift IV (1970) Nr. 5
470
Thematische Kartografie en visuele waarneming
A 1 M
B - N
c - 0
D - p
E - Q
E R
G - s
H -
I -
J -
K -
L -
Fig. 4. Enkele van de tests waarmee het verschil tussen werkelijke en visuele waarden bepaald
werd. (Vrij naar ekman c.s. A psychophysical study of cartographic symbols
Bollen
