Documentatie in de Kartografie II*
Dit belangrijke onderdeel van de algemene documentatie in de kartografie werd
reeds in beknopte vorm behandeld in het in G.T. 1971 I, p. 83 aangehaalde artikel
van Koeman en Sijmons. Het zal in het volgende gedeelte van dit artikel meer ge-
detailleerd behandeld worden.
We kunnen de bronnen voor de informatie over kaarten en atlassen in de volgende
categorieen splitsen:
1. Catalogi van karteringsdiensten
II. Catalogi van particuliere uitgevers en boekhandelaren;
III. Bibliografieen en bibliotheekcatalogi;
IV. Aanwinstenlijsten van bibliotheken;
V. Aankondigingen in vaktijdschriften;
VI. Auteursrecht registraties.
Het zal de lezer opvallen dat in deze opsomming de catalogi van kaartenver-
zamelingen een ondergeschikte positie innemen. Dit vindt zijn oorzaak in het
karakter van deze voorlichting over de bronnen voor kaartinformatie, die 1° hoofd-
zakelijk op de nieuw versehenen kaarten en atlassen is afgestemd en 2° meer op de
aankondiging van nieuwe uitgaven dan op hun raadpleging gericht is. Bibliotheek
catalogi hören daarom in deze bronnenopgave eigenlijk niet thuis, want met uit-
zondering van enkele reuzen-kaartverzamelingen, bevatten de kaartenbibliotheken
slechts een fractie van wat er aan kaarten in de wereld geprodueeerd is. Toch zijn
gedrukte bibliotheekcatalogi uit de jaren 1850-1920 wel degelijk belangrijk, vooral
voor historisch-kartografisch onderzoek. In die tijd verkeerde men nog in een
optimistische stemming t.a.v. het nut dat een gepubliceerde kaartencatalogus zou
afwerpen. Men voorzag niet dat de overvloed aan nieuwe kaarten de catalogus
wel zou doen verouderen. Thans zijn zulke catalogi uit de jaren 1850-1920 waarde-
volle bronnen voor de historische kartografie.
Een voorbeeld uit de tijd waarin men het mogelijk en zinvol achtte om een cata
logus van alle moderne, gangbare kaarten te drukken is het repertorium van
P. M. Netscher: Repertoire des cartes, publie par Institut Royal des Ingenieurs
Neerlandais, La Haye, 1854—'65, Livre 1-9. Dit is een bibliografie van 's werelds
moderne topografische kaarten uit de eerste helft van de 19e eeuw. Een belangrijke
bron voor degenen die een optimale indruk van de toenmalige kaartenproduktie
willen krijgen.
Tientallen gedrukte inventarissen van Nederlandse kaartenverzamelingen, de
meeste uit de jaren vöör 1920, zijn vermeld in mijn Collections of maps and atlases in
the Netherlands, E. J. Brill, Leiden, 1961, pp. 285-288. Voor andere landen kan
men soortgelijke lijsten aanleggen. Kennis van deze materie is noodzakelijk voor
het op wetenschappelijk niveau bedrijven van historisch-kartografisch onderzoek.
1^0 K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift V (1971) Nr. 2
C. KOEMAN
E. BRONNEN VOOR DE INFORMATIE OVER KAARTEN EN ATLASSEN
