Het is zeker een resultaat van de vergaande ontwikkeling van de Sovjetkartografie
dat de nadruk van de grootschalige topografische kartografie (het grootste deel van de
ekonomisch ontwikkelde gebieden is nu op de schalen 1:10.000 en 1:25.000
gekarteerd) overgaat op de kleinschalige thematische kartografie.
ONDERWIJS
De ontwikkeling van het kartografie-onderwijs geeft een beeld van het grote belang
dat men in de USSR hecht aan de kartografie. Er werd direkt in 1917 ophet Instituut
voor het Kadaster in Moskou een geodetische fakulteit geopend. In 1923 startte daar
een opleiding voor kartografische ingenieurs, de eerste universitaire opleiding voor
kartografen ter wereld. In 1929 begon men aan de universiteiten van Moskou en
Leningrad geografisch-kartografen op te leiden sedertdien zijn er in de USSR
opleidingen gevestigd voor kartografische ingenieurs te Moskou (het MIIGAiK) en
Novosibirsk, en opleidingen voor geografisch-kartografen te Moskou, Leningrad, Kiev
en Irkoetsk. Alleen al aan de universiteit van Moskou studeren jaarlijks ca 10 Studenten
af in deze geografisch-kartografische studierichting.
Wellicht de beste illustratie van wat men in de USSR in 50 jaar bereikt meent te
hebben, is de vergelijking die Salisjtsjef maakt tussen het Russische en het Amerikaanse
onderwijssysteem, na een bezoek aan de Verenigde Staten.1 2 Hij vindt dat er daar
ondanks de hoge kwaliteit van de uitrusting siechte kaarten gefabriceerd worden,
siecht in de zin van een geografisch arme inhoud. Hij wijst hierbij op de summiere
gegevens op topografische kaarten over de vegetatie, het relief en de bevolkingscentra.
Dit zou te wijten zijn aan het feit dat men in de USA pas tijdens de Tweede
Wereldoorlog, dus een kwart eeuw later dan in de Sovjetunie, belangstelling kreeg voor
de kartografie. Als nadelen van het Amerikaanse onderwijssysteem noemt Salisjtsjef de
extreme versnippering van de kartografische opleidingen, het feit dat de topografen er
niet geografisch geschoold worden, en dat bij de opleiding van geografen veldwerk-
methoden voor het samenstellen van topografische en thematische kaarten worden
verwaarloosd. Dit moeten dus allemaal gebieden zijn waar in de Sovjetunie juist wel de
nadruk op wordt gelegd.
*Drs F.J. Ormeling, Geografisch Instituut RU Utrecht. De auteur is Drs J. de Vries te Paterswolde
veel dank verschuldigd voor de uitgebreide aanvullende informatie.
NOTEN
1. Bagratoeni, A.P., Specialisering van de produktie van de kartografische fabrieken. (Russ.) In:
Geodezija i Kartografija 1970-10.
2. Dijkstra, W., Atlaskartografie in de Sovjetunie. In: Geografisch Tijdschrift Vol. XVIII, 1965.
3. Kellner, J.G., Nikisjov, M.I., De realisering van een serie thematische kaarten van de USSR als
een belangrijke taak van de Sovjetgeografie en kartografie. (Russ.) In: Izvestija Akademii Nauk,
Serija Geogr., 1970-6.
4. Korovitsyn, V.P., Saushkin, Yu.G., Social-economic maps of recent Soviet regional atlases. In:
Soviet Geography Vol. VII no 6, 1966.
5. Lehmann, S., Neuere sowjetische Regionalatlanten. In: Untersuchungen zur thematischen
Kartographie II, Band 64 Veröffentl. der Akademie für Raumforschung und Landesplanung, Han
nover 1971.
6. Lenin, V.l., Brieven betreffende de voorbereiding van de uitgaven van geografische atlassen.
(Russ.) In: Verzamelde werken van Lenin (Leninskij Sbornik) XX, Moskou 1932.
7. Leont'yef, N.F., Sorne achievements and problems in Soviet cartography. In: Soviet Geography
Vol. XI no 4, 1970. Uitgebreide bibliografie.
8. Nikishov, M.I., Terekhov, N.M., 50 Years of Soviet cartography. In: Canadian Cartography Vol.
5 no 2, 1968.
9. Paslawski, J., Plannen van de Sovjetunie aangaande de publikatie van geografische atlassen en
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift VI (1972) Nr. 4
399
