(zie ook fig.4) blijken de verschillen in inhoud niet al te groot - noch in aantal noch in
aard van de informatie. Afgezien van de bossen geven de Russen minder informatie
over het grondgebruik. Informatie die wij naar andere, meer technische kaarten, zoals
de wegen- en bruggenkaart hebben verplaatst, Staat in de USSR nog op de topogra-
fische kaart aangegeven. AI het grootschalig kaartmateriaal, zelfs nog de 1:1 miljoen
kaart, wordt dan ook strikt geheim gehouden.
Op twee punten geven de Russische kaarten beslist veel meer informatie: over het
bos en over de weergegeven produktiemiddelen. In elk bosareaal wordt de boomsoort,
de gemiddelde hoogte, dikte en tussenafstand van de bomen aangegeven; bij iedere
fabriek, groeve of mijnschacht wordt de aard van het gefabriceerde of gewonnen 4
materiaal vermeld. Datzelfde geldt voor de aard van de landbouwbedrijven en de
hulpstations daarbij, zoals machinewerkplaatsen.
Het bijeenbrengen van krachten voor de topografische kartering van het land had
grote gevolgen: In het eerste vijfjarenplan werd 1.272.000 km2 opgenomen. Tijdens
het tweede vijfjarenplan (1933-1937) nog eens 1.400.000 km2 hiervan 350.000 km2
op de schaal 1:200.000 (de dunbevolkte gebieden), de rest op de schaal 1:100.000 of
groter. Het betraf hier vooral gebieden in Siberie, het 'Verre Oosten' van de USSR,
Kazachstan en Midden-Azie.18
Na Lenins dood werd, op het 14e kongres van de Kommunistische Partij in 1925,
de industrialisering als het belangrijkste doel van het land aangewezen. Om het hier
opgestelde industrialiseringsprogramma uit te kunnen voeren was er eerst een inventari-
satie nodig van de bestaande produktiemiddelen, met name een kartering van de
industrie. Er werd daarnaast veel aandacht besteed aan de voorbereiding van ekono-
mische kaarten voor het eerste vijfjarenplan (1928-1932) waartoe het 15e partij-
kongres in 1928 besloot.
Dit feit op zichzelf was al een grote kartografische Stimulans. Het hoofddoel van de
kartografen tijdens deze periode werd de popularisering van dit groot opgezette plan
tot de omvorming van de ekonomie volgens sovjet-model.10 Het werd o.a. gerealiseerd
door de fabrikage van affiche-kaarten, in massa-edities gedrukt, met eenvoudige en
aanschouwelijke figuratieve Symbolen en Signaturen, waarop alle tijdens de vijf jaar te
realiseren projekten stonden aangegeven (zie fig. 2).
Het eerste grote Sovjet-Russische kaartwerk dat verschijnt, is de Atlas Promysjlen-
nosti SSSR (Atlas van de industrie in de USSR), die in een aantal delen verscheen van
1928-1931 (Leningrad/Moskou). Kenmerkend is, dat in deze periode het zwaartepunt
van de kartografische uitgaven overgaat van Leningrad, waar voor de Eerste Wereld-
oorlog het grootste deel van de Russische kartografische uitgaven verscheen, naar
Moskou. Het is ook in Moskou, dat in 1928 het TsNIIGAiK,het Centrale Wetenschap-
pe'ijke Onderzoeksinstituut voor Geodesie, Luchtfotografie en Kartografie, werd
opgericht als dochter van het GUGK. Op kartografisch gebied kreeg dit instituut onder
andere de taak optimale generaliseringsmethoden uit te werken, kaartsymbolen uit te
testen op kaartgebruikers, transkripties voor te bereiden, etc. - in het algemeen: de
wetenschappelijke begeleiding van de kartografische produktie in de USSR.
Voor een goede verdeling en ontwikkeling van de produktiemiddelen konform de
1 K.N.A.G. Geograßsch Tijdschrifl VI (1972) Nr. 4
INDUSTRIALISERING
HET EERSTE PROGRAMMA VOOR UITGIFTE VAN REGIONALE ATLASSEN
