drukten hun eerste produkten met een rasterdichtheid van 120 lijnen/cm. Deze zeer
hoge rasterdichtheid resulteerde niet in een groter kontrast of betere interpreteerbaar-
heid dan bij de toepassing van een 80 lijns raster. Grotere rasterdichtheid geeft
bovendien de drukker extra Problemen.
Scott rapporteert (19) dat ook in het Verenigd Koninkrijk de fotokaartproduktie is
begonnen. Enkele voorbeelden van fotokaarten, op de schaal 1:25 000, zijn gereed
gekomen. Deze kaarten zijn vervaardigd van een heel klein deel van het land. Het
fotobeeld, voorzien van enkele namen, is gedrukt in groen en bij een andere oplage in
grijs. Men drukte het kaartbeeld zonder gebruik te maken van een raster, doch met
behulp van de z.g. 'pictomap' techniek.
De ervaringen van Scott, staflid van Fairey Surveys Company, kunnen thans worden
gebruikt bij de vervaardiging, door dezelfde firma, van fotokaarten van Saoedi Arabie
op de schaal 1:50 000. Grote delen van een dergelijk land zijn natuurlijk zeer geschikt
om af te beeiden op fotokaarten, eventueel zelfs op schalen kleiner dan 150 000.
Verder heeft een andere dienst, nl. het 'Directorate of Overseas Surveys' (D.O.S.)
een groot aantal eilanden (dominions) in de vorm van fotokaarten gekaarteerd. De
bladen zijn in vele kleuren gedrukt en de kwaliteit is zeer goed.
Dat men zelfs denkt over fotokaarten op de schaal 1:250 000 of kleiner blijkt uit
een artikel van Elizabeth A. Fleming (8). Zij zegt dat de variatie in tint ('tone') een
heel grote invloed heeft op de interpreteerbaarheid van de fotobeeiden. Naar haar
mening is de kleinste schaal, welke bruikbaar is voor fotokaarten van grote gebieden,
1:100 000. De opname van de foto's moet dan echter onder heel gunstige
omstandigheden hebben plaatsgevonden. Ook moeten tussen aangrenzende bladen,
indien mogelijk, verschillen door verandering van seizoen of belichting worden
vermeden.
De bruikbaarheid van zulke fotokaarten in stedelijke gebieden is, gezien de kleine
schaal, natuurlijk zeer te betwijfelen. In open gebieden kunnen ze vele voordelen
geven. Wel waarschuwt Fleming terecht tegen al te groot vertrouwen in het fotobeeld,
want vaak hebben de fotografen geretoucheerd, waardoor op het beeld een andere
intonatie is aangebracht.
Sebert schrijft in 1968 (21) dat ongekontroleerdefotomoza'iekenin Canada op grote
schaal worden vervaardigd en toegepast. Fotokaarten met een hogere nauwkeurigheid
kunnen alleen worden vervaardigd als paspunten en triangulatiegegevens beschikbaar
zijn. Hij zegt dat de kosten in Canada voor een orthofotokaart 100 per model,voor
een gekontroleerde, onthoekte fotokaart 25 per model en voor een ongekontroleerd
moza'iek 1.20 per overlapping bedragen.
De laatste tijd worden in Canada ook fotokaarten vervaardigd door de 'Survey and
Mapping Branch' van het Departement van Mines and Resources, de Topografische
Dienst in Canada. Dit is gebleken tijdens het l.C.A. congres van 'Cartographic
Association', gehouden in augustus 1972 te Montreal en Ottawa.
Dat er in de Verenigde Staten van Noord-Amerika op grote schaal fotokaarten
worden gemaakt wisten we al uit Radlinski's rapport (18).
Nu hebben Lawrence en Powell van de 'Army Map Service', thans 'Topographie
Production Gentre' geheten, een heel fraai historisch overzicht (30) gegeven van de
ontwikkeling van de fotokaart sinds Ferber's 'Restituteur'.
K.N.A.G. Geograßsch Tijdschriß VI 1972) Nr. 5 499
