Bij het grafisch uitwerken met de tekenauto-
maat past men een fotokop toe: in plaats van
uittekenen met een tekenstift wordt het lijnwerk
geprojecteerd op een gevoelige film door een
soort projectieapparaatje. De tekenautomaat
dient dan natuurlijk te zijn opgesteld in een
ruimte die als donkere kamer kan worden
ingericht. In de fotokop (vaak "photohead"
of "lighthead" genoemd) bevindt zieh een schijf
met vele lijndikten die via een lens kunnen
worden geprojecteerd.
Tot besluit van de Nederlandse toepassingen van
automatisering in de kartografie op het gebied
van grootschalige kaarteringen dient nog het
werk van de PNEM in 's Hertogenbosch te
worden genoemd. Na een voorbereidende Studie
heett men daar besloten voor de kaarteringen
op de schalen 1:500 tot 1:2500 de Haropen-
digitizer te bestellen met daarbij een "inter-
active display en de Graphomat-tekenauto-
maat (fig. 6).
Haropen en het interactieve TV-scherm dienen
om correcties en inpassingen te kunnen uit-
voeren.
Dat er ook in het buitenland nog heel veel
toepassingen op het gebied van grootschalige
kaartering te noemen zijn. ligt voor de hand.
Er is reeds gesproken over de ervaringen van
de firma MC Leod in Canada en de Britse
Ordance Survey. Vermeldenswaard zijn nog
de ervaringen van de gemeente Gothenburg
in Zweden, waar op de schalen tussen 1:400
en 1:1000 gewerkt wordt. Daar blijkt de
digitale kaartering 80% winst in tijd op te
leveren en 40% winst in kosten.
Middelschalige kaarten (110.000 tot 1:250.000)
De automatisering is op deze kaartschalen
belangrijk minder ver ingevoerd dan bij de
hierboven besproken grootschalige kaarten.
Vooral ingewikkelde problemen als generalisa-
W
-
Uit veldmetingen, uitgevoerd in orthogonaal
verband, worden coördinaten voor alle punten
berekend die vervolgens moeten worden inge-
tekend op eigen kaarten op de schaal 1:500 en
op viervoudige vergrotingen van de kaart
1:10.000 van de Topografische Dienst. De
tie en vertekening zijn nog allerminst opgelost.
Aan de hand van enkele binnen- en buitenlandse
ervaringen zal getracht worden een inzicht te
geven in de verschillende benaderingen van de
Problemen. Hierbij is de bespreking van de stand
van de automatisering bij de Afdeling Hydro-
223
Fig. 6. Graphomat 90 tekenautomaat.
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift VIII (1974) Nr. 3
