MEDEDELING
EEN WERKGROEP KAARTBEHEER
BINNEN EEN KARTOG RA FISCHE VERENIGING
BESPREKINGEN
488
Er bestaan plannen om een werkgroep Kaartbeheer op
te richten binnen een vanaf januari 1975 zelfstandige
kartografische vereniging. Het plan hiertoe is bij het
bestuur van de huidige Kartografische Sectie van het
K.N.A.G. op tafel gebracht en daar goed ontvangen.
De behoefte aan een overkoepelende instelling voor
kaartbeheerders komt vooral de laatste jaren naar voren
in Nederland. Negatieve motiveringen zijn b.v. de toe-
stand waarin vele kaartverzamelingen zieh bevinden, het
gebrek aan communicatie tussen kaartbeheerders en de
gebrekkige regels voor de titelbeschrijving waarover men
in Nederland beschikt. Als positieve redenen om tot
de oprichting van een werkgroep Kaartbeheer over te
gaan kunnen gelden de snelgroeiende belangstelling voor
kaarten bij het Nederlandse publiek, groeiende aandacht
en overheidsmaatregelen i.v.m. de problemen rond de
informatie-verzorging in het algemeen en de belangstelling
die men in leidinggevende kringen in de archief- en
bibliotheekwereld op het ogenblik voor kaarten heeft.
In het buitenland bestaan zelfstandige organisaties als de
Association of Canadian Map Libraries of afdelingen
zoals de Map Curator Group van de Special Library
Organization, die een zeer stimulerende uitwerking op
het beheer en gebruik van kaarten hebben. Het lijkt
verstandig om in Nederland een club van kaartbeheerders
onder te brengen bij een kartografische vereniging. Op deze
wijze komt het bindende element de kaart het beste
tot uitdrukking. De werkgroep heeft vnl. tot doel om
personen uit archief-, bibliotheek- of museumkringen
met interesse in kaarten en het beheer daarvan aan een
tehuis te helpen. Vanzelfsprekend dient er een goede
samenwerking te bestaan met instellingen als de Ver
eniging de Topografisch Historische Atlas en de werk
groep Historische Kartografie.
Voor het opstellen van een doelstelling en een werk-
programma is het nog te vroeg. Deze kunnen het beste
door de leden vastgesteld worden tijdens de oprichtings-
fase. Algemeen kan opgemerkt worden dat het doel van
de werkgroep is de informatieve funetie van kaart
verzamelingen te bevorderen. Hierbij kunnen verschillende
activiteiten een rol speien. Voor de hand liggen
Maatregelen die direct het beheer van kaartverzame
lingen betreffen, zoals het uitwisselen van kennis door
publikaties en studiedagen, overleg over aanschaf-
fingsbeleid.
Overleg met kaartenmakers over de randinformatie.
Aanbevelingen voor regels voor de titelbeschrijving
van kaarten.
Het bepalen van een Nederlands standpunt in zaken
die op internationaal niveau aan de orde komen. Urgent
hierbij zijn de plannen van de International Federation
of Library Associations en de International Carto-
graphic Association tot uniformering van titelbeschrij-
vingen en randinformatie.
Het stimuleren van het kaartgebruik door activiteiten
naar buiten.
Bovenstaande punten zouden als eerste discussiepunten
kunnen dienen voor het nader vaststellen van doel en
werkwijze van de werkgroep Kaartbeheer tijdens de voor-
bereidende bijeenkomst op 14 maart 1975 (die zal plaats-
vinden om 14.00 uur in het Geografisch Instituut, 5de
verdieping van het Transitorium II, de Uithof, te Utrecht).
Indien er voldoende belangstelling zou zijn dan kan enige
weken later de oprichtingsvergadering plaats hebben. Men
behoeft voor het bijwonen van de voorbereidende bijeen
komst geen lid van de Kartografische Vereniging te zijn,
hoewel dit later voor het lidmaatschap van de werkgroep
wel een vereiste is. E.H. van de Waal
Grote Winkler Prins Atlas. Samengesteid door het Geo
grafisch en Cartografisch Instituut Elsevier, onder redactie
van R. Berkenbosch. Uitgave Elsevier, Amsterdam-Brüssel
1972. 340 pp., waarvan 80 pp. kaarten. Formaat 38 x
27 cm. Register met ca. 50.000 geografische namen.
Prijs 95.00.
De Grote Winkler Prins Atlas is uitgevoerd als gezinsatlas,
d.w.z. er is een uitgebreid tekstgedeelte in opgenomen:
een 220 pp. groot prachtig gei'llustreerd compendium,
dat een zeer leesbaar overzicht geeft van allerlei fy-
sisch-geografische onderwerpen. Hierop volgt een sociaal-
geografisch deel, de landenbeschrijving. Drs. A. H.F.
Bredemeijer heeft dit compendium besproken in het Geo
grafisch Tijdschrift, September 1973; in de onderhavige
bespreking zullen alleen de kartografische aspecten ter
sprake komen.
Na het fraaie compendium steh het kaartengedeelte wat
teleur; het blijkt niet op hetzelfde niveau te staan. De
kaarten worden gekenmerkt door een minder goede lijn-
kwaliteit. Het komt zelfs voor dat gedeelten van rivieren,
grenzen of kustlijnen bij de reproduetie weggevallen zijn.
Bovendien is het gebruikte schrift niet optimaal voor
kaarten geschikt. "Cartons" binnen het kader van de
hoofdkaart en ook de reliefweergave d.m.v. schrapjes doen
ouderwets aan.
Het kaartmateriaal is niet steeds homogeen hetgeen blijkt
uit de volgende punten: de kaartschalen door de
schaalgetallen wordt de indruk gewekt dat de kaarten
niet voor deze atlas getekend zijn, maar door vergroting
of verkleining voor deze atlas geschikt zijn gemaakt.
Zo wordt Frankrijk afgebeeld op de schalen 1 4.230.000;
1 4.100.000 en 1 780.000. Het Verenigd Koninkrijk op
1 3.815.000 en 1 2.380.000; Indonesie op 1 18.310.000
en 1 8.155.000; etc. Er zijn een aantal voorbeelden
van veel te Sterke verkleining de kaarten van Nieuw-
Guinea, Formosa of Madagascar zijn alleen met een loupe
te lezen. De legenda is voor alle kaarten gelijk, behalve
K.N.A.G. Geografisch Tijdschrift VIII (1974) Nr. 5
