ATE*
i UöH%0(J\
flCtAKE SHOREg
PARK
"ttKcis vs. y
STO»«
iE*I»
t0**46 V V\V
cwe
WAlX AU#*
wtrex'f
im*m %ew&t% >vw??cns and pol iutu
tbo wtkm <thm heavy f#ifs
A¥£H XO0A X£SrAU«A»r
fua y L>C£#S£0
o*e* r*A* Xßu/ip
0 V MA*'*£
V '5
-«s
.'r, 3*S<g-wmrtf «w«
CANADIAN NATIONAL EXHIBITION
August to September 7 days a week
CNE Stadium
Exhibits, Dog and Horse Shows, Air Show,
waterfront Grandstand - "Aquarama Show'
Car shnwi Hookev Hall rvf Fam« Wau
PLACE
T**rst canhqm om
chsalay
PR
VACH!
366-7551
AJXM.TS '/.OO^,
sruo£./rrs so*
C#4LP*£# 2f*
C//*£Sf*t£R£
rWATAM
k S*4/X
A£srAiJ*A*r
T*A t*
rxi AxreAHoo'vsJ
AAf.c s oes rporeff
M/w - Y/sjrs
fi*THft*0£R-
s&M*e- ffi&oeo
S4tU#& M/P
A*r ro&xro's roorn
/M - i§ yas
V
i/i*
mv.MB
CHA v
Fig. 3. Fragment van de kaart "People's guide to the Toronto Waterfront", bijlage bij een gelijknamig
artikel van K.Greenberg in The Canadian Cartographer van juni 1971
seren de toerist in een gebied en geven de mogelijk-
heden ervan aan. Nieuwe ontwikkelingen op het ge
bied van de panoramakaarten in het buitenland zijn:
1) kleinschaliger kaarten worden vervaardigd,
2) ook gebieden met weinig relief worden op deze wijze
gekarteerd en
3) in toenemende mate worden exotische gebieden af-
gebeeld.
Het vervaardigen van kleinschaliger kaarten is moei-
lijk omdat het kennis van een groter gebied vereist.
Een bekende kartograaf als Berann kon zijn Alpen -
kaart pas vervaardigen nadat hij van bijna alle afzon-
derlijke berggroepen een panoramakaart had vervaar
digd. De generalisatie van een panoramakaart wordt
door de bij detailstudies verkregen kennis beihvloed.
Gebieden met weinig relief: Dat het ook voor vlakke
gebieden mogelijk is het abstrakte kaartbeeld te door-
breken, bewijst dezelfde Berann met zijn kaarten van
orthogonale projectie
Fig.4. Verschillen in waargenomen opper-
vlakte-informatie tussen orthogonale
kaart en panoramakaart (tekening
Geogr. Inst. Utrecht)
Niedersachsen (in de Diercke Atlas) en van onze
Gouden Delta (National Geographie Magazine, april
1958). Andere voorbeelden vinden we in de succes-
volle Grolsch-kaarten van Michels, die overigens bij
zijn panoramakaarten een isometrische projektie in
plaats van de panorama-perspektief methode toepast.
Het maken van panoramakaarten van exotische gebie
den hangt natuurlijk samen met het zieh steeds verder
wagende toeristendom. Voorbeelden hiervan zijn re-
cente panoramakaarten van de Caribische eilanden,
Calabrie en Oost-Afrika. Indien men dergelijke goed
uitgevoerde voorbeelden ziet, en men vergelijkt ze
met traditionele topografische kaarten, dan moet wel
onmiddellijk duidelijk zijn wat een wervende werking
voor het toerisme er van die panoramakaarten uitgaat.
Grootschalige panoramakaarten zijn al zo oud als de
kartografie. Wel nieuw is het feit dat panoramakaar
ten weer officieel geaeeepteerd worden. Zo publiceert
de topografische dienst van Kenya een panoramakaart
van dat land. En de stadskartografische dienst van
Tokio brengt voor een officiele gelegenheid als een
kartografencongres onder auspicien van de V.N. een
plattegrond met de derde dimensie uit.
C) Reliefoverdrijving
Indien de funktie van de kaart (routekaart, inventaris-
kaart) het toepassen van een panorama-afbeeldings-
methode onmogelijk maakt (omdat er een orthogonale
projektie vereist is), dan bestaat toch de mogelijkheid
de kaartlezer een goede indruk van het relief te geven
door middel van schaduwering. Vergeleken met de
topografische kaart is deze schaduwering vaak ver-
sterkt. Hoewel door kaartleesproeven is aangetoond
dat schaduwering het kaartlezen bemoeilijkt (6), kunnen
weinig toeristenkaarten zieh onttrekken aan de mode-
trend van het geschaduwd relief.
D) Natuurlijke landschapskleuren
Verwant aan de hierboven genoemde methoden om het
terrein af te beeiden op een manier die de kaartlezer
me6r aanknopingspunten geeft, is de huidige trend in
kleinschalige kaarten voor luchtvaartpassagiers (7).
Hier tracht men de aarde af te beeiden zoals deze er-
panoramakaart
KT 1975.1.2
15
