nagegaan hoe de kaartgebruiker de omgeving ervaart
en hoe hij die ervaringen het beste op de kaart kan
terugvinden. Op grond daarvan is vastgesteld welke
informatie in de kaart opgenomen moest worden, en
welke onderdelen ervanhet meest op moesten vallen:
straatnamen, wegen, huizenblokken, etc,
Toeristisehe kartering als opdracht van
de overheid
De overheid, als producent van de topografische kaart,
wordt in een aantal landen ook beschouwd als de voor
de hand liggende producent van toeristenkaarten. Daar
is geen bezwaar tegen zolang de topografische kaar-
ten maar niet als toeristenkaarten worden gebruikt.
Want, ook uit een oogpunt van funktionaliteit, kan
men tot de konklusie komen dat de topografische
kaart niet bijzonder geschikt is voor toeristisehe
doeleinden. Dat ligt voor de hand als men bedenkt
dat de legenda van de topografische kaart in grote
trekken rond 1800 vastgesteld is en dat de kaart be-
doeld was voor infanterie en cavalerie uit het midden
van de vorige eeuw, met latere aanpassingen voor het
gemotoriseerde militair verkeer. Dit is natuurlijk
overtrokken, maar als we stellen dat de topografische
kaart de militaire mogelijkheden van het terrein aan-
geeft, dan is deze kaart alleen geschikt voor die toe-
risten die dezelfde eisen stellen en mogelijkheden
hebben als militairen.
In Madrid werd dit punt bediscussieerd. In de meeste
lidstaten van de International Cartographic Asso
ciation is het zo dat het toerisme door regerings-
instanties begeleid wordt. Sommige sprekers zagen
het dan ook als een logische ontwikkeling dat toeris
tenkaarten ook door overheidsinstanties vervaardigd
zouden worden. Men ziet hier de volgende voordelen
in:
- Met publikatie van toeristenkaarten kan de overheid
meteen nieuwe toeristisehe ontwikkelingen aankon-
digen. Zo betekent in Nederland de verschijning van
een Voetspoorkaart dat een nieuw terrein van Staats-
bosbeheer voor massatoerisme geschikt is gemaakt.
- Toeristenkaarten zijn een middel om het publiek met
andere kartografische uitgaven van de overheid ver-
trouwd te maken.
- Indien de toeristisehe kartering door de privösektor
verzorgd wordt, kan het gevaar bestaan dat er al
leen kaarten uitkomen van gebieden waarvan men
verwacht een grote oplage af te kunnen zetten. Dit
kan concentratie in enkele gebieden in de hand wer
ken, en een te inten sief gebruik daarvan meebrengen,
omdat de commerciele kartografie een volledige
bedekking van een land met toeristenkaarten niet als
interessant ziet (zie bijvoorbeeld de nieuwe toeris
tisehe Meulenhoff-Bruna kaartenserie).
In Frankrijk, dat toch als een toeristisch goed gekar-
teerd gebied beschouwd moet worden, heeft de over
heid een grootscheeps karteringsoffensief op toeris
tisch gebied ingezet. De Franse topografische dienst
heeft rond 1968 een werkgroep voor toeristisehe
kartografie ingesteld, die tot de volgende voorstel-
len kwam met betrekking tot de aanpassing van de
topografische kaart (13). Deze moesten op een handige
manier worden gevouwen, qua formaat en omslag
aangepast worden en er moest een overlap komen met
kaartbladen van de aangrenzende gebieden. De infor
matie op de kaart moest met toeristisehe Symbolen
worden aangevuld. Naast het kader, of op de achter-
zijde van het kaartblad, zou men aanvullende teksten
moeten opnemen: niet alleen toeristisehe informatie
maar ook waarschuwingen tegen gevaarlijke stromin-
gen of tegen lawines.
Ook in Groot-Brittannie en de Bondsrepubliek Duits-
land brengen de topografische diensten materiaal dat
aan bovenvermelde speeifikaties beantwoordt. In
Duitsland bestonden er van topografische kaarten al
langer uitvoeringen met trekroutes: de Wanderkarten.
Die worden nu ook uitgebracht van natuurgebieden,
met veel aanvullende tekst en afbeeldingen.
Afgezien van de topografische kaarten die sommigen
in militaire dienst leren kennen, is de toeYistenkaart
het enige kaarttype dat een groot deel van de bevolking
ooit in handen krijgt. Toeristenkaarten hebben dus
een belangrijke funktie als ontmoetingsveld (14), en
het is voor kartografen zaak ook door deze kaarten een
maximaal aantal potentiele kaartgebruikers in de kar
tografie te interesseren. De hier geschetste ontwikke
lingen kunnen daar in belangrijke mate toe bijdragen.
Literatuur
1. Instruktion, Zeichenvorschrift und Redaktions
anweisung für die Bearbeitung von Stadtplänen,
Touristenkarten, Verkehrskarten und Verwal
tungskarten vom Gebiet der Deutschen Demokra
tischen Republik. 1972. Berlin.
2. PUSTKOWSKI, R., 1974. The standardisation of
tourist map signs with special regard to current
practice in the GDR*.
3. HÖNYI, E., 1974. International unification of
travel and tourist map symbols*.
4. SPIESS, E., 1972. International genormte Karten
für den Orientierungslauf. Internationales Jahr
buch für Kartographie, Vol XII: 124-129.
5. GEUDEKE, P.W. enORMELING, F.J. 1974.
Verslag Studiedagen Driedimensionale Kartografie.
Kartografische Sectie K.N.A.G., Groningen.
6. DE LUCIA, A., 1971. The effect of shaded relief
terrain representation of map information
accessibility. Papers 31st Annual Meeting
American Congress on Surveying and Mapping,
Washington.
7. ORMELING, F.J., 1971. Karten für die Flug
touristik. Allgemeine Vermessungs-Nachrichten,
Vol. 78 - 5: 158-162.
8. HORON, O.1974. Presentation de cartes pour
la vulgarisation de la geologie.
9. ROSTOVCEVA, E.F., 1974. Cartographic Service
of tourism in the USSR*.
10. McCLEARY, Jr, G.F., and WESTBROOK, N.
1974. Recreational and re-creational mapping*.
11. DE HAAS, T. enVANSLOTEN, H.J., 1973. Tien
jaar voetspoorkaarten bij het Staatsbosbeheer.
Kartografie/Mededelingen van de Kartografische
Sectie van het K. N. A. G. no. 63/Geografisch
Tijdschrift, Vol. VII-4: 320-323.
12. KINNIBURGH, I.A.G. en BARTHOLOMEW, J.C.,
1973. The Factor of Awareness. The Cartographic
Journal 1973-1: 59-62.
13. MESTRALLET, Ch.1974. La Cartographie
touristique k l'Institut Geographique National*.
18
KT 1975.1.2
