met eigen kartografische Produkten in haar behoefte
aan kaart- en plattegrondmateriaal wensen te voor-
zien, waardoor de ANWB geen rol speelt in een nade-
re beschouwing over de relatie tussen bedrijfsleven
en de kartografische instituten waarvan ze de Pro
dukten immers niet afneemt. Wel zal ik de ANWB,
die ook kaarten aan niet-leden verkoopt, nog noemen
als kartografisch instituut.
Kartografische instituten
Wat dit betreft willen we ons niet beperken tot be
schouwing van de paar bedrijven die zieh in ons land
kartografisch instituut noemen. Er worden in ons land
immers meer kaarten en plattegronden gemaakt door
allerlei andere makers, dan door alle kartografische
instituten samen! Denkt u maar eens aan de talloze
gemeentelijke piano logie-afdelingen, de plaatselijke
VW's etc., die plaatselijke en gemeentelijke platte
gronden uitbrengen en aan de kartografische Produk
ten van allerlei andere organisaties en instellingen,
zoals landschapsinstellingen, Staatsbosbeheer, de
ANWB, rekreatieschappen.
Niettemin verdienen de kartografische instituten extra
aandacht, omdat zij doordat zij steeds betere Produk
ten leveren, een belangrijk aandeel hebben in de niveau-
verbetering van de kartografische Produkten, die in
ons land worden vervaardigd.
De kartografische Produkten
Wanneer we ons een inzicht willen verschaffen in al
les wat in Nederland aan kaarten, plattegronden etc.
wordt geprodueeerd, kunnen we niet volstaan met het
raadplegen van een katalogus, waarin alle uitgaven
ordelijk zijn gerubrieeerd. Zo'n overzicht bestaat
niet en het aanbod van kaartmateriaal en van platte
gronden blijkt, wanneer men zieh er in verdiept, een
chaos. Van bepaalde gebieden in ons land of van be-
paalde plaatsen bestaat een veelheid van elkaar over-
lappend, of aan elkaar in opzet identiek materiaal,
uitsluitend om kommerciele redenen uitgegeven, en
varierend van eenvoudige zwart-wit schetsjes tot de
fraaiste full-colour presentatie. In kostprijs varierend
tussen f 1, 50 en f 6, en verspreid door los van el
kaar werkende, elkaar bekonkurrerende organisaties.
Van andere plaatsen in ons land, die minder in de toe-
ristische belangstelling van dit moment liggen, be
staat niets!
Naast de kwantitatieve chaos moeten we grote ver-
schillen in kwaliteit, in grafische of reprotechnische
uitvoering signaleren. Dit zijn verschillen waarover
de klant, de kaartlezer, door een op dit punt vaak ge-
brekkige scholing, moeilijk kan oordelen bij de aan-
koop.
Beide faktoren, kwantitatieve en kwalitatieve chaos in
het kaartaanbod, maken enige mate van ordening
dringend nodig, immers:
- voor het publiek en voor het toeristisch bedrijfsleven
is het aanbod ondoorzichtig,
- de kaartmakers/distributeurs, die de chaos veroor-
zaken, komen, doordat ze elkaar met overlappende
uitgaven bekonkurreren, nauwelijks verder dan
minimaal rendabele oplagen.
Wanneer de Nederlandse Vereniging voor Kartografie
met enige ordenende initiatieven op deze toestand zou
kunnen inhaken, zou een voor alle partijen betere
situatie kunnen ontstaan. Een dergelijk initiatief is
stellig nodig met betrekking tot de volgende punten:
- inventarisatie en publikatie van het aanbod in al zijn
ver scheidenheid;
- inventarisatie en normalisering van de gebruikte
kaartsymbolen en kaartsignaturen;
- verdeling van de markt en bevordering van de on-
derlinge kommunikatie van kartografische instituten
teneinde de huidige konkurrentie te vervangen door
marktverdeling. Daardoor kan iedereen zieh op zijn
eigen produkt konsentreren, daar meer zorg aan be-
steden, met als gevolg een grotere omzet en een
hogere rentabiliteit van de exploitatie.
Het toeristische bedrijfsleven kontro-
leert de vraag
De vraag naar kartografische Produkten voor toeris-
me en rekreatie loopt als regel via het toeristisch
bedrijfsleven, dat voor de kaartmakers als weder-
verkoop-organisatie optreedt. Een uitzondering hier-
op zijn de ANWB en bepaalde boeken- en tijdschriften-
distributeurs, met eigen kaartmakers en eigen ver-
kooppunten.
De wederverkoop van kartografische produkten via
het toeristisch bedrijfsleven heeft twee aspekten:
a) een voorlichtingsaspekt, waardoor het toeristisch
bedrijfsleven zieh bezig houdt met de kwaliteit van
het aangeboden produkt; en
b) een ekonomisch aspekt, waardoor het toeristisch
bedrijfsleven zowel gei'nteresseerd is in de prijs,
die het publiek wordt berekend, als de winstmarge,
die het bedrijfsleven als distributeur van de karto
grafische produkten ontvangt. Deze winstmarge
dient in de meeste gevallen hoger te zijn dan de
kosten van de verkoophandeling. Vrijwel zonder
uitzondering zullen de toeristische bedrijven de
wederverkoop van kartografische produkten dus
ook als een meer of minder belangrijke bron van
inkomsten beschouwen. Dit geldt stellig het meest
voor de dienstenverlenende bedrijven en instellingen,
die hierin een stuk financiering van andere kosten-
loze diensten zoeken.
Voor een aantal toeristische bedrijven en instellingen
- wellicht de meest belangrijke potentiele distribu-
teurs - geldt nog een derde aspekt:
c) het public-relations (pr)-effekt; zij wensen dat de
verkochte kartografische produkten door het publiek
kunnen worden herkend als een door hun organisatie
geleverd kwaliteitsprodukt. In het algemeen brengt
dat met zieh, dat deze organisaties eisen, dat het
produkt van buiten door hun beeidmerk herkenbaar
is. Bovendien wensen ze invloed uit te oefenen op
hetgeen aan geografische gegevens is vermeld als-
mede op de wijze, waarop deze vermelding ge-
schiedt.
De kaarten uitgegeven door de Landschapsstichtingen
zijn hier een voorbeeld van, omdat de wens om de
eigen identiteit naar voren te brengen zover is door-
gevoerd, dat het de kwaliteit van de voorlichting aan
het publiek enigszins in gevaar brengt. De kleur groen
wordt in het algemeen gebruikt om er bosgebieden mee
aan te geven. Op de genoemde kaarten komen echter
twee kleuren groen voor, waardoor de kaartlezer zou
20
KT 1975.1.2
