in prijs is. Daarom lijkt het voor een VW nauwe-
lijks zinvol een soortgelijke kaart te creeren. In ie-
der geval is het niet zinvol voor de konsument, ten-
zij men of er in slaagt een beter kaartprodukt te
maken of, bijvoorbeeld naast de eigenlijke kaart,
een groot aantal toeristisch relevante gegevens extra
weet te brengen.
Het laatste is door de VVV-Zeeland geprobeerd met
de opgenomen thematische kaartjes. Wij geven de
voorkeur aan een toeristenkaart met een schaal
1 50.000 van een toeristisch aantrekkelijk gebied
binnen een of meer provincies, met beperkte afme-
tingen in verband met de hanteerbaarheid, met veel
herkenningspunten en met veel toeristische gegevens
op de kaart; de keuze dient dan in belangrijke mate
af te hangen van het beeld van de "normale" toerist
en rekreant die de kaart gaat gebruiken. Maar dit
terzijde.
Omdat men in Zeeland gekozen heeft voor een toe
ristenkaart met een schaal 1 100.000, ligt het voor
de hand een vergelijking te maken met de ANWB-
toeristenkaart.
Als wij op de twee kaarten de weergave van Walche-
ren vergelijken, dan valt niet alleen op dat de ANWB-
kaart gedetailleerder is in de naamsvermelding van
gehuchten, plaatsjes en streken, maar ook dat de
ANWB meer z.g. "overige wegen" op de kaart ver
meldt. In totaal heeft de atlas op Walcheren 450 km
weg, de ANWB 140 km meer! Dit is daarom zo be-
langrijk omdat juist de "stilte en rust" zoekende
rekreant-die sekundaire wegen nodig heeft, ook voor
orientatie. Overigens zij Vermeld dat de atlas 45 km
weg geeft die de ANWB mist. In hoeverre een en
ander het gevolg is van de verschillen in jaar van uit-
gave is onbekend.
Overigens mist de atlas ook de ANWB-wegwijzers en,
wat voor de toerist nog belangrijker is, de ANWB-
paddestoelen. Dit zijn ons inziens onmisbare ele-
menten voor de toerist, die werkelijkheid en kaart
tracht te kombineren.
Tenslotte dan de vraag: welke toeristische gegevens
moet een kaart bevatten om het predikaat toeristen
kaart te voeren?
Allereerst is van belang de vraag voor wie de toeris
tenkaart is bestemd. In de meeste gevallen zal dat
zijn voor mensen die in een bepaald gebied vertoeven
in verband met vakantie, of die in of vlakbij dat ge
bied wonen en er hun vrije tijd gedeeltelijk in door-
brengen. Dit betekent dat de diverse vormen van ver-
blijfsakkommodatie van wein ig belang zijn voor de
kaart: men is immers al in het gebied. Alleen de
z.g. "toeristische trekker" kan erbij gebaat zijn,
maar die kampeerders zijn in aantal te verwaarlozen,
vergeleken met hen die in een hotel of pension ver-
blijven, een zomerhuisje huren of voor meerdere
nachten een vaste plaats innemen op een camping.
Dit houdt in dat de bungalowterreinen en campings,
die op het kaartje van Walcheren het toeristische
beeld voor een belangrijk gedeelte bepalen, min of
meer overbodig zijn. Min of meer omdat het "zich-
zelf terugvinden" op de kaart een belangrijk verkoop-
element vormt en omdat de relatieve lokatie van de
verblijfplaats blijkt ten opzichte van de omringende
attrakties. Bovendien kunnen zij dienen als markant
punt in het landschap, maar dan moet wel de naam
van het terrein worden opgenomen en kan men niet
volstaan met een teken voor meerdere bedrijven.
Ook het opnemen van maneges lijkt weinig zinvol, ten-
zij zo'n bedrijf toeristische mogelijkheden biedt,
bijvoorbeeld tochtjes per huifkar of ponywagen voor
passanten. Voor de molens en kasteien zou het pret-
tig zijn te weten of ze te bezichtigen zijn, een kleine
aanpas sing van het symbool is daartoe voldoende.
Onder het tekentje voor "belangrijk gebouw of be-
zienswaardigheid" moet op de kaart wel staan wät het
is, wil de toerist kunnen bepalen of hij erheen wil.
Een blauw vierkantje Staat voor zwembad in de legen-
da, maar voor "Freibad" (=openluchtbad) in de duitse
vertaling.
Afgezien van deze aanmerkingen op de wel op de kaart
voorkomende toeristische gegevens, moeten wij kon-
stateren dat er nog een scala van gegevens achterwe-
ge blijft. Zonder volledig te willen zijn de volgende
opsomming: dagrekreatieterreinen, uitspanningen,
speeltuinen, dierenparken/hertenkampen, midgetgolf-
banen, gemarkeerde wandelingen en fietstochten,
strandpalen (ter orientatie), vismogelijkheden, musea,
toeristische markten, kinderboerderijen, ANWB-
kantoren of in ieder geval WW-stations.
Wij zijn van mening dat het deze gevarieerde maar
noodzakelijke informatie is, die de toeristenkaart
moet maken tot een kwaliteitsprodukt. Deze gegevens
moet de toerist op de kaart kunnen vinden en niet
zoals met vier bovengenoemde onderwerpen het geval
is op een klein overzichtskaartje of anders in een
toeristische gids, die de toerist naast de kaart kan
kopen. Die veronderstelling lijkt ons een diskwalifi-
katie van het begrip toeristenkaart als zelfstandige
informatiebron en een erkenning van het feit dat de
Atlas Zeeland voor toeristisch gebruik tekortschiet.
Los van deze beschouwing van het ons inziens belang-
rijkste gedeelte van de atlas, de toeristische kaart,
Staat de beoordeling van de rest van de inhoud: twee
kaartjes van Noord Belgie, vijf plattegrondjes en twee
overzichtskaartjes.
De Belgie-kaartjes zijn als kaart onbruikbaar: alleen
de voornaamste wegen staan erop, de geografische
ondergrond is niet uitgebeeld. Wel geven de kaartjes
indikaties die belangrijk kunnen zijn voor dagtochtjes:
doorgaande wegen, afstanden van diverse plaatsen in
Zeeland naar de voor deze tochtjes waarschijnlijk
belangrijkste doelen in Belgie: Antwerpen, Brügge en
Gent, Luik en Brüssel. Het is jammer dat verzuimd
is de meest bezienswaardige plaatsen op een of an
dere wijze aan te duiden.
De vijf plattegrondjes van de centra van de grotere
plaatsen Middelburg, Vlissingen, Goes, Zierikzee
en Terneuzen kunnen nuttig zijn voor de toerist. Er
staan nogal wat Symbolen voor 'belangrijk gebouw of
bezienswaardigheid" (met de vermelding wat er is!
die op de kaart helaas ontbreken. Bijvoorbeeld in
Middelburg: Miniatuur Walcheren, Zeeuws Museum,
Abdij, Stadhuis. De plattegrondjes lijken voor een
kort bezoek bruikbaar (de gedetailleerdheid konden
wij niet kontroleren)Alleen missen wij de aandui-
dingen voor eenrichtingsverkeer.
Tenslotte de twee overzichtskaartjes: §en met kinder-
attrakties, §en voor sportvissers. Los van de al
gemaakte opmerking dat de gegevens over (kinder)-
attrakties op de kaart hadden moeten staan geldt
KT 1975.1.2
23
