van een schaduwingtekening
Een summiere bibliografie en een
index besluiten het boek.
Vergelijken we dit boek met het
leerboek van Keates "C artographic
de sign and production", dan moeten
we concluderen dat dezelfde zaken
behandeld worden, al leggen de
auteurs de accenten verschillend.
Keates brengt de stof overzichte-
lijker, Cuenin blinkt uit met een
lucide tekst. Door de toon en een
kleiner aantal illustraties doet
het werk van de laatste wat droger
aan. Beide werken richten zieh op
de algemene (topografische)
kartografie. Cuenin's deel over
de kaartenanalyse, de karto-
grafische grammatika (in tome 1)
is beter, Keates' deel over de
basic technology wint het daar-
entegenweer. Wat de prijs betreft,
die is voor de Cartographie
G6n6rale hoog: voor tome 2
79 franc; voor beide delen samen
207 francs.
F. J.Ormeling
VANDERVEKENE (Emile), Les
Cartes Geographiques du Duche
de Luxembourg, öditöes aux
XVIe, XVIIe, et XVIIIe siöcles.
Luxembourg, Editions de
l'imprimerie Saint-Paul S.A.
(Bofte postale 1908), premiöre
Edition 1975, XVI en 301 pp.
26 x 21 cm, 1 overzichtskaart,
ongeveer 190 zwart-wit foto's,
Catalogue descriptif et illustrü.
Lux. fr. 2100 (ong. f 140,-)
Emile van der Vekene, Senator
van het Gutenberg-Gesellschaft,
is conservator van de "kostbare
zaken" van de Bibliothöque
Nationale te Luxemburg. Bij deze
kostbare zaken worden daar ook
de historische kaarten gerekend.
De laatste jaren heeft Van der
Vekene zieh bijzonder intensief
bezig gehouden met diö oude
kaarten die betrekking hebben op
het oude hertogdom Luxemburg.
Daarbij raadpleegde hij persoon-
lijk een groot aantal belangrijke
collecties in West-Europa, en
correspondeerde over de kaarten
met een aantal veraf gelegen
instituten. Ook een tiental
Nederlandse instituten zijn bij het
onderzoek betrokken waarvan de
Universiteitsbibliotheken van
Amsterdam en Leiden en het
Geografisch Instituut te Utrecht
de belangrijkste leveranciers
zijn van "exemplaren" en foto's.
De belangrijkste bronnen waren
voor Van der Vekene de
verschillende Luxemburgse
archieven en de Bibliothöque
Nationale te Parijs.
Enige maanden geleden verscheen
bovengenoemd boek dat een zo
volledig mogelijke inventaris of
catalogus wil zijn van de gedrukte
kaarten van het oude hertogdom
Luxemburg. Deze omschrijving
geeft tevens de "grenzen" van het
boek aan. De grens van de
behandelde periode ligt bij de
Franse Revolutie, zo tegen 1800,
want daarna heet het hertogdom
eerst het "Woudendepartement"
en later, naWenenl815, wordt
het het GROOT-hertogdom
Luxemburg. Het begin ligt bij de
kaart van Luxemburg zoals die
door Gerard de Jode in 1578 werd
uitgegeven; het boek bestrijkt dus
ruim twee eeuwen, en in die
periode versehenen er zo'n 85
verschillende kaarten van
Luxemburg, met daarnaast nog
eens zo'n 75 Varianten. De
uitgevers zagen blijkbaar wel
brood in kaarten van het politiek
en militair belangrijke Luxemburg.
Na een kort voor- of dankwoord en
een körte inleiding waarin Van der
Vekene zijn doelstellingen uiteen
zet, en de oudere literatuur over
kaarten van Luxemburg bespreekt,
volgt de beschrijving van de
kaarten. Dit gebeurt in
chronologische volgorde. Het
boek is louter een catalogus,
omdat verbindende tekst in het
geheel ontbreekt. Er is dus geen
doorlopend verhaal, maar Van
der Vekene geeft bij zijn
beschrijvingen zoveel informatie
over de kaart, de atlas en de bij
de kaartvervaardiging betrokken
personen dat men dit "verhaal",
indien men dat wil, zelf vrij
eenvoudig kan reconstrueren.
Van elke kaart geeft hij: een
code-nummer, de naam van de
auteur en/of de uitgever, de titel
en bijtitels, het impressum, de
collatie en annotatie, de locatie
van een aantal exemplaren en
bibliografische verwijzingen.
Vervolgens vertelt hij in het kort
de geschiedenis van de kaart, de
atlas, of de koperplaat, en iets
over de auteurs, graveurs,
uitgevers of andere medewerkers.
Hij besluit steeds met een opgave
van de geraadpleegde literatuur.
Van elke nieuwe kaart neemt hij
een totale afbeelding op, die dan
wel niet altijd leesbaar is, maar
dat is ook niet de bedoeling: als
men de kaart maar kan
identificeren. Van Varianten
toont hij steeds een kenmerkend
detail, zodat ook hier identificatie
mogelijk is. Van een aantal
belangrijke atlassen is tevens een
foto van de titelpagina opgenomen.
Hij besluit zijn boek met de
gebruikelijke personen- en titel-
indexen.
Het geheel is, zowel inhoudelijk
als uiterlijk, van zeer goede
kwaliteit. Het boek is dan ook
voor alle instituten die in het
bezit zijn van een wat grotere
collectie historische kaarten, of
waar historisch-kartografisch
onderzoek wordt gedaan, een
zeer nuttige aanwinst, terwijl ook
velen die dan wel geen eigen
collectie bezitten, maar wel van
historische kaarten (of van
Luxemburg) houden veel plezier
aan dit boek zullen hebben. Heiaas
is de eerste oplage op dit ogen-
blik (September 1975) vrijwel
uitverkocht, maar er bestaat een
goede kans dat er binnenkort een
tweede druk verschijnt. Rest nog
te vermelden dat Van der Vekene
bezig is een soortgelijk werk
samen te stellen voor de
historische kaarten van de
vestingstad Luxemburg; dit bij
wijze van aankondiging op lange
termijn.
W.A.M. van den Dries
28
KT 1975.1. 3
