,-vV o
U ifnH'c ntt<( l'ni) .lUr'jcJrtKrni>e
-Ä mltftfammtj xn »Ortm t?u fl a cit »v nj I c n
c^n nWt): cn tw^rntmmo.
<$>ckTiokj?ert vtti^ctT^Wnncnijk
{*cti ^v?i?nt: »vierte -£?fc5fi|f'Vrrt(M-"
T z
►Ceiivifl UClOit^rin-, ^oo:
J J2-3-
- '/U*°
0
i-
D»
o
0
s
ill. 2
IßQ
ill. 3a
"Nota op de groote Asiatische Geschrevene Caerte
(zie ill. 5) by mij uytgerekent, ontworpen en ge
maeckt. Eyschend in H.B. (Hollandsch Baar?) 100
ponden. Doch ik niet een spogh water als mijn
sob(er) ende elende dachloon.
G. Naast deze uiting van ontevredenheid over de werk-
gever vinden we een passage van een verwante in-
houd (130 r)
"Dese voorgenoemde 3 pingsterdagh gelevert en
darvoor G.Z.D. (godzijdank?) ontfang 10 dukatons.
Er dient echter ook ruimte opengelaten te worden voor
de Stelling dat Paulus van Husum 66k in Batavia ge
werkt heeft. Behalve uit de fragmenten van kaarten
van de Oost en de uitvoerige reportage van de con-
tröle van de "Groote Asiatische Caert" zou dit kun-
nen blijken uit de fraaie pentekening van Batavia
(73). In de titelcartouche staat: "Perfecte Afbeelding
van de Stadt Bataviadoor D.P. Anno 1650".
Het Staat echter wel vast dat hij omstreeks 1670 in
Nederland, waarschijnlijk in Amsterdam, werkte.
De meest overtuigende aanwijzing daarvoor is de
passage op fol. 141.
"Des vormiddags de afsetters haer goet gelevert.
Dinsdagh vormiddag met desesschere van een voll
stell Hellivoetsluys Vor Rotterdam siet verder
mijn affares."
('s morgens materiaal aan de kleurders geleverd.
Dinsdagochtend met de Schaar aan een compleet stel
kaarten van Hellevoetsluis voor de Kamer Rotterdam
gewerkt. Zie verder mijn declaraties).
Deze passage komt voor aan het eind van een zgn.
werkstaat, waarin over de periode van een week
verantwoording wordt afgelegd van tekenwerk. De
werkstaat draagt als titel: "Processus in 't trecken".
Uit de hier gereprodueeerde passage blijkt zowel
de invloed van het Duits als het onvermogen van de
schrijver om zieh goed in het Nederlands uit te
drukken
Dat er in de 17e eeuw blijkbaar werkstaten van het
kaart-tekenwerk werden aangelegd is een interes
sant gegevenHet blijkt voorts dat de overwegingen
bij het ontwerpen van een kaart eveneens op schritt
gesteld werden: (130 m)
"Notatie van de tweede P(ost)-Caert
1. De kusten, eylande, rivieren etc. en alles nau-
keurig ingebracht.
2. Boven aen ter rechten 't compartement 0, darin
in 4 regels de nieuw opdoeningen van Jutland tot
de Elve als boven gemelt.
3. Drie rosiens en 6 scheepens boven Rijpen. En
de D. Dania Pars Romeynis capitalen
4. De mijltafel (in 4 compartementen).
5
6. De Noordtzee: Grote fractum elck op zijn plaets,
de beste nieuwe schickking.
enz.
De bovenstaande punten 3. en 6. geven commentaar
op het gebruikte kaartschrift. Op een ander tekst-
fragment (145 1) vinden we o.a. een appreciatie van
de kompasrozen: (zie ill. 6)
Dese dunckt mij niet lelick.
Dese ook goet. Altijt niet cleynder
Tussen de vak-technische tekst komen exclamaties
voor:
KT 1975.1.4
13
