Comende voorts tot de Linia Equinalis:
Deselvige gaet in de Asiatische (de eerste
plaets), dicht aan de Zuidkust van de eerste
Ilhas de Diego Royes, boven het 3de van
de westelijke van de Maldives bij Sedu, voorts
door de Zuijdkant van dat eerste van Ouro,
(In marge: moeten aen zijn)
dicht onder Bathou, wat af van de Bathang,
tussche de 2 onderst Eylandtjes door Lingen,
een half strobreed onder de nortwesthoek (moeten
deur gaen) voorts door Moria Landa (moeten boven
zijn). N.B. hier te letten, moet boven 't eerste van
de westelijkst zijn, en wint dan darmede 't Linge
In Batang voorts door de caeb en bay van Temael op
Celebes.
Maer Temael, cust van Maba
in Halmahera, sien ick geen kans om de
Lini met de paralell Oost en Weststrek gelijk
te krijgen, dewelcke hier tegen 't Westelijckst
begin 8 mijlen, en op't Oostelijkst eijnd
12 Duytsehe mijlen verscheelt, so dat, bij—
aldien de paralell van de middelcompasss-
strek niet verschillen, 't onmogelijck is t'verhelpen,
mits presumeer de stukke niet behoorlijk aen-
een gevoeght, en de landen op haer reghte, of
so veer bekende, ofte veelmeer gewoonlijke
hoogde geleijt.
135 L
Nu vinde ick in't meten dat de paral-
lellen aen de Westzijde van de caert bij—
na van de middellinie en de compasstrecke,
eevenredig. Dog aen de Oostzijde
ende wel gelijck ten naestenbij, mar boven
ten naestebij 5 mijlen ingetrockke (waer het
onder soo, so had ick van de 12 mijlen 5 ge
wonnen volgens behorende compaspara-
lellen. Zijn aen de Westkand wedrom te
naestenbij wel, maer aen de Oostkant bij—
na een strobreed nu uytgetrockken. Volgende
vercklijnend sluytlijn (in marge de onderste in de compasstrecke)
aen de Westkant boven wat
uijt en onder gelijck, en aen de Oostkandt boven
gelijck, en onder wat bijna een strobreed uijt
de paralellen der lengd. Verscheelt omtrent strobreed
en kan op so een groot oft juijst bij een ongelyk
tafel so genaeuw niet uijtvallen, gelijk
oock op onse gelijnde bij Rustice so effen op een haer niet ga(et)?
en somtijds door zijn oude gebulte getroken tafel
niet een kleijntii verschille. Darom moeten opmerck op (etc.)?
135 R
Nu een reys begonnen
Fratri Dionijsii vel Ambrosii respira schept asem.
Ten eersten winde de middellin Oost en
West van 't compas niet reght na mij
liniael, en derhalven noch minder
de ander paralellen van dien descenderende.
Nu accorderen de linien van Rustice (Ruesta?) wel
nader met mijn liniael, hoewel in de midde
juijst niet welkomen 'tweleck aen Rustice of
mijn tafel hier kan schelen segg dan dese
Indise falso.
Gelijck de 2de lijne en op dese nieuwe bij
mij getrockken noch weyniger verscheelt.
Bemercke evenwel eenige weynig verschil.
De so my dunckt is spruijtende in 't aensetten
van Rustic. Diens liniaal vrij veel te kort
als ook de mijne ruijm f eile.
Ick late van dese Indise in zijn wese
en sien dan hoever mijn getrockken, en te
deel geschrevene redden kan, en hoe maet 't
verschil met voorgenoemde mercken dewelcke
in alle onse caerten accurate gewoonlijk
Stellende dan tot fondament de oft
wel verbeterde Sumatracart 't p.Bathou
op de Westcust bij de C(aep) Bathang.
door Lingen Linga) bewesten de straet Sucapoura, vort
9 minuten boven Landa in Borneo, voorts
door de Caep en Bay Temael in Celebes
enz. en voorts door de N.Oostkust van
Maba op Halmahera.
136 L
Latende dan nu mijn lijn door't eyland
Bathou, als geseydt, reght naukeurig (paralel)
na de Oost en West streken lopen, so komt
mijn westlijkst merck correct overeen
met onse gewoonlijck Indise zee, gelijckgradig
in de Zuydelijckst van de Eerst of Nordelijkst
de Diego Royes en de Zuydelijckst van Sedu,
en accorderen mede met de dubbe oft
Groote Indische Zee tot Barbocel
Voorts om de Oost in de Javaansche Cart
accordeert met Moria Landa, doch (NB de eerst
fout) loopt ontrent 4 mijlen noordelijk
als de Caep en Baij Temoel.
Op de Castricoms Rhede, bij de groote nu nieu
Ondeckt Bocht op Celebes verscheeld zij met dese
Nieu Asiatisch ontrent 5 mijlen datse Noordelijke,
en op de Cart van de Indise oost ontrent 8 mijl,
gelijck moda accurati in de Groote Moluckse,
en op de kust van Maba in Halmaher ontrents
7 mijlen. Dit es t'al, en dunckt mij de
mooijt niet wardig om dese te verwerpen mits
gedacht ouste de twijfelachtig, en weijnig
bevaeren en is hier uijt genoegsam de anhechtigs
Belangend nu de Tropius, hiervan kan
ick niets gewisses seggen, voor vast resolutie
genomen, of se door onse gevoulen hoogde sal
brengen door de Cloxbay in China ende
Pehou de Piscadores door de 2 onderst Eylanden van
Pouchan op de kust van Tayowan, als mede
door dos Colonnas op de Ladrones, gelijck onse.
136 R
En de Oostindise Indise Noordt, als mede
'tgroot Besteck van t noordelijkst derde
deel anders China en Japan de ander
Grootelijcks hiermede sullen gebrandtmerckt
wourde verschillende Extra ordinaris wel
Ruijm 14 Duijtse mijle of bijkans de
graed (in marge: dat dese Tropicus Noordelijke moet wesen),
Welck verschil ick int eerst,
doen ick dese Cart sagh datelijk bemerckt
en (Mijn Edele Heer Bl.) aendiende, en ook naderhand(.)
doch seijde: sou mar voortgaen, men kond dit
darna in 't maken van de Graedstock
verhelpen, en 't Resterend verschil heb (ik) niet
bemerckt, als vertrouwe dat met goede
kunst en kennisse gefabriceerd (dat mest weten).
Postscriptum
Nota. In de Groote Indise Noort, ao 63, of
darontrent van Batavia gekomen zijnde, op
papier gemackt, zijnde grooter besteck als
de Asiatische, en op 20 mijlen 3 verschilende
loopt de Equator onder Landa, voors 2 mijl
onder Caep Temoel en wederom (vrij) boven de
Cust van Maba en de Noorder Tropicus,
boven de Noord kust van Maccao 10 mijlen
door de Klockxbaij en Pehoe en gelijck
ons ordinair Indische Verbeterde Noort.
19b
KT 1975.1.4
