ROGGE (H. L.), Register op land-
meetkundige literatuur in Neder-
land, 1961-1970; Delft, Rijkscom-
missie voor Geodesie, 1975, 325
pp., ISBN 90 6132 026 7. Prijs
f 10,-.
Dit register (het tweede van Rogge,
wiens eersteling op dit gebied de
periode 1935-1960 bestreek) is een
zogenaamde 'dictionary-cataiogue
artikelen, die versehenen zijn in
een tiental landmeetkundige en
geodetische tijdschriften of perio-
dieken, zijn opgenomen in 6en
doorlopende alfabetische lijst met
als Ingangen "auteur" en "tref-
woord" (een woord dat, of uitdruk-
king die, de inhoud van een artikel
karakteriseert). E6n artikel (bij
Rogge ook boekbesprekingen, be
richten, in memoria, etc.) komt
dus minstens twee maal, meestal
vaker in de lijst voor; een bepaald
artikel van Koeman en Van der
Weiden bleek bij een steekproef
zelfs via 7 versehillende ingangen
te bereiken. De kans om "iets" te
vinden is dan ook zeer groot.
Het accent ligt op de tijdschrift-
artikelen; boeken of andere losse
publikaties worden niet opgenomen,
tenzij ze in een van de periodieken
besproken worden. Rogge heeft
deze boekbesprekingen nog eens
in een aparte lijst verwerkt; ook
geeft hij een lijst van boekbespre-
kers. Zeer nuttig is ook een lijst
van scripties voor het ingenieurs-
examen geodesie aan de TH te
Delft, over de periode 1950-1970.
Hij besluit met een handige lijst
van alle afkortingen (van ACI tot
ZWO) die in de vermelde titels
werden gebruikt.
Kartografische artikelen zijn al-
leen opgenomen voor zo ver deze
artikelen in de 10 bestudeerde
periodieken geplaatst zijn; karto
grafische tijdschriften en perio
dieken zijn (evenals fotogramme-
trische) niet verwerkt, maar het
ligt wel in Rogge's bedoeling dat
wel te doen bij het volgende regis
ter over de periode 1971-1980.
Misschien kan de kartografische
vereniging hem daarbij helpen,
zoals ook de landmeetkundige ver-
enigingen hem hielpen bij het sa
menstellen en uitgeven van dit
register. Bij het samenstellen van
zo'n meesterwerk, want dat is
Rogge's register zeker, kun je
wel wat hulp gebruiken.
W. van den Dries
HOLLAND, regionaal-historisch
tijdschrift, kartografisch nummer,
Zevende jaargang, (dubbel-)nummer
3/4, augustus 1975; 108 pp.
(p. 217-325)ill.tab.uitgave van
de Historische Vereniging Holland;
prijs f 8, - (giro 424780 t.n.v.
uitg. Gottmer te Haar lern)
Het augustusnummer van dit tijd
schrift is een thema-nummer, ge-
wijd aan de historische kartogra-
fie van Noord- en Zuid-Holland.
Het bevat in totaal een viertal ar
tikelen.
Professor Koeman opent met een
zeer gedegen artikel over de his
torische kartografie in het alge-
meen en die van de Hollanden v66r
1600 in het bijzonder. Het is een
zeer prettig leesbaar verhaal waar-
in op knappe wijze de algemene
historische kartografie wordt ver-
weven met gegevens, verhalen en
feiten over de historische kartogra
fie van de Hollanden;daarbij is heel
wat oude en nieuwe moeilijk toe-
gankelijke literatuur verwerkt.
Speciale aandacht krijgt de "land-
meetkunst" en het verschijnsel
"kaartboek". Daarnaast gaat hij,
misschien nog wat te kort en te
oppervlakkig, in op de toepassing
van historische kaarten bij het
historisch-geografisch onderzoek
H. Schoorl behandelt vervolgens
een aantal zestiende-eeuwse kaar
ten en opmetingen van Texel. Aan
de hand van deze kaarten en de bij
behorende archiefstukken (tracta-
ten en ordonnanties), komt hij tot
een reconstructie van het dijken-
stelsel, het dijkenlandschap en de
waterstaatkundige toestand van
Texel aan het eind van de zestiende
eeuw, verwerkt in een aantal re-
constructie-tekeningen en tabellen.
Het is een fraai voorbeeld van de
al door prof. Koeman genoemde
toepassingen van historische kaarten
bij het regionaal-historisch onder
zoek.
W.Hofman van het Gemeente Ar-
chief van Amsterdam beschrijft in
het derde artikel een kaart en de
bijbehorende archiefstukken die
betrekking hebben op het ontwerp
voor een kanaal tussen de Oude
Rijn en de Hollandse IJssel, ofwel
tussen Amsterdam en Montfoort,
uit het jaar 1554. Een afbeelding
van deze kaart en van een aantal
tekeningen van kasteien en Steden
op de kaart is bij het artikel opge
nomen. Het is louter een beschrij-
ving, met het doel deze belangrijke
kaart onder de aandacht van een
groter publiek te brengen; verdere
conclusies worden er door de
schrijver nog niet aan verbonden.
Wel wordt op deze wijze fraai ge-
illustreerd welke rol kaarten kon-
den speien in de zestiende eeuw.
Het laatste artikel is van P.Ratsma
van het Gemeente Archief in Rotter
dam, die aan de hand van de kaar
ten en kaartboeken van de landme-
ter-kartograaf Jan Janszoon Potter
ingaat op de topografie van Rotter
dam en omgeving uit de tweede
helft van de zestiende eeuw. Vooral
wordt ingegaan op de betrouwbaar-
heid en nauwkeurigheid van Potter's
kaarten, wat van belang is omdat
andere gegevens over de topografie
vrijwel ontbreken. Daarbij worden
Potter's kaarten steeds vergeleken
met die van Van Deventer en van
KT 1975.1.4
25
