vereist een zeer uitvoerige omschrijving, omdat het
uiteindelijke produkt, de kaart, een lange weg en
vele handen doorloopt. Wel heeft de Nederlandse
Auteurswet het volgende artikel:
- Bestaat de arbeid in dienst van een ander verricht
uit het vervaardigen van bepaalde werken van
literatuur, wetenschap of kunst, dan wordt, tenzij
tussen de partijen anders overeengekomen, als de
maker aangemerkt degene in wiens dienst de werken
zijn verricht. (Houwing, c.s., Art. 7, blz. 300)
De International Cartographic Association heeft zieh
in 1972 tijdens de conferentie in Montreal/Ottawa over
het probleem van de definiering van de kaartauteur
gebogen en is in eerste instantie tot de volgende
omschrijving gekomen
- De kaartauteur is hij, die het idee heeft om een
kaart te maken, of er de opdracht toe geeft.
Deze omschrijving bleek niet voldoende te zijn, daar
het onderzoek - de basis voor vele kaarten - niet
absoluut noodzakelijk aan de kaartauteur is voor-
behouden. Een veldwerk voor bijvoorbeeld een
geologische kaart wordt veelal door medewerkers
verricht. De verantwoordelijkheid voor de grafische
weergave van de geografische inhoud is veel meer
het werk van de kaartauteur. Dit leidde tot de volgende
voorlopige definities:
- Kaartauteurs zijn personen of instellingen, die
verantwoordelijk zijn voor het ontwerp van de kaart
en/of voor de wetenschappelijke of thematische
inhoud ervan.
- Kaartauteur is een ieder, die het initiatief neemt
om verbanden te leggen tussen bepaalde informatie
en om daartoe kartografische manieren van expressie
te gebruiken, zelfs al gebeurt dit laatste maar
sporadisch.
- Kaartauteur is hij, die het idee voor een kaart of
atlas opzet en die eerst de informatie hiervoor
bewerkt en redigeert.
Geen van bovenstaande definities is volledig
bevredigend. Ze worden hier vermeld om te laten
zien wat voor mogelijkheden er o.a. zijn. Op de
ICA-conferentie is men uiteindelijk tot de volgende
(ook) voorlopige definitie gekomen.
- Kaartauteurs zijn personen, groepen van personen
of instellingen, die het idee voor een kaart
ontwikkelen, aan het ontwerp en de beslissing over
de uiteindelijke vorm deelnemen en in eerste
instantie verantwoordelijk zijn voor de inhoud van
de weergegeven informatie.
(Map author: "Individual, group of individuals or
agency who conceives the idea of a map, partieipates
in its design and in the decision about its definitive
presentation and who is primarily responsible for
its informational content", E.Spiess, 1972).
Het bovenstaande is wat in kort bestek gezegd kan
worden over het auteursrecht t.o.v. kaarten. Een
uitgebreidere behandeling zou het schetsen van een
veel uitgestrektere juridische achtergrond vergen,
evenals de vermelding van veel gevoerde jurisprudentie,
zodat dat veel beter beschreven kan worden door een
jurist. Wel volgen hieronder van een aantal instellingen
die zieh met kartografische werkzaamheden bezig
houden, körte reakties op vragen van de auteur voor
wat betreft hun opstelling bij overname van hun
Produkten
- Falkplan/C.I.B.Den Haag:
Overname van informatie uit kaarten en van kaart -
fragmenten is mogelijk mits hiertoe de (schriftelijke)
toestemming van Falkplan/C.I. B. verkregen wordt.
Dit kan een financiele regeling met zieh meebrengen.
Een enkele maal is materiaal van Falkplan/C.I.B.
zonder toestemming overgenomen en dat heeft dan tot
een rechtzaak geleid. Hierbij is de bewijsvoering
echter een zeer moeilijke zaak. Originelen kunnen
natuurlijk altijd gewoon tegen betaling verkregen
worden
- Stiboka, Wageningen:
Na schriftelijk overleg mögen zowel kaartfragmenten
als hele kaarten overgenomen worden, waarbij bron-
vermelding verplicht is. Aangezien bodemkaarten
schaalgebonden zijn in verband met het aantal
boringen, is overleg noodzakelijk om onverantwoorde
vergrotingen c.q. verkleiningen te voorkomen. De
topografische ondergrond van de bodemkaarten van de
Stiboka is afkomstig van de Topografische Dienst in
Delft, zodat bij overname hiervan kontakt opgenomen
moet worden met deze dienst.
- Topografische Dienst, Delft:
Bij direkte overname van kaarten of delen ervan, door
middel van lichtdruk of fotokopie, moet kontakt
opgenomen worden met de Topografische Dienst.
Hierbij dient vermeld te worden om welk kaartformaat
en oplage het gaat. De kosten kunnen dan bepaald
worden. Wordt de overgenomen kaart via bijv. offset -
druk vermenigvuldigd, dan wordt een ander tarief
gebruikt, omdat er in deze gevallen over het algemeen
sprake is van een grotere oplage en een meer commer-
cieel gericht doel. Wordt inbreuk op het auteursrecht
van de Topografische Dienst gekonstateerd, dan krijgt
de overtreder een nota aangeboden. Meestal wordt
deze betaald; zo niet, dan wordt de zaak doorgegeven
aan de juridische afdeling van het Ministerie van
Defensie. De Topografische Dienst voert zelf geen
rechtzaken
- Wolters-Noordhoff, Groningen:
Voor overname van kaarten of delen ervan is overleg
verplicht en toestemming vereist. Bij niet commer-
cieel gebruik, bij overname zonder winstoogmerk, is
een regeling te treffen, waarbij bronvermelding soms
voldoende is. In andere gevallen zal geregeld worden
hoe hoog de royalties zijn; bij vaststelling daarvan
zijn gebruiksdoel en oplage van belang.
Literatuur
BARTELS, M. - Nederlandse Staatswetten, editie
Schuurman Jordens nr. 75, Zwolle 1973.
GREUNER, G. - Das Urheberrecht an Landkarten in
der deutschen Gesetzgebung und Rechtsprechung, Die
Wissenschaftliche Redaktion Heft 4/1967 p. 9-16,
Mannheim 1967.
HOUWING, P.A.N., STELLINGA, J,R., HOFMAN,
M.C. - Nederlandse Wetgeving, Deel B, Nederlandse
Wetgeving en aanverwante wetten, blz. 299-313.
Deventer 1953, herzien tot okt. 1973.
KOMEN, A., VERKADE, D.W.F. - Compendium van
het Auteursrecht, Deventer 1970.
KT 1976. II. 1
17
