Een voorbeeld van regionale Studie in atlasvorm
Leuven 2000
F.Depuydt
Masfeferafife
De Atlas van Leuven, door F. Depuydt en H. van der
Haegen is een surveystudie van stad en stadsgewest
en werd eind 1974 uitgegeven door Interleuven,
Brouwersstraat 4, 3000 Leuven, Belgie (prijs 1.500,-
B. F.). Van de drieledige Nederlandse uitgave (een
atlas van 62 vijfkleurige bladen, formaat 47/35 cm;
een tekstdeel van 80 pp. met o. a. 62 figuren; een
fotoalbum van 56 pp. met 138 foto's; beide laatste
delen op halve breedte van de atlas) kwam medio
1975 en voorjaar 1976 respectievelijk een Franse en
een Engelse uitgave op de markt. Het werk wordt in
Nederland verspreid door Rudolf Muller International
Bookseilers, Amsterdam.
Een unieke realisatie
In de rij van versehenen stedenatlassen neemt de
Atlas van Leuven een bijzondere plaats in, daar voor
het eerst in West-Europa en vermoedelijk ook in de
wereld een volledige surveystudie werd gepubliceerd
over een middelgrote stad. De realisatie-onkosten
van een dergelijk werk lopen inderdaad zo hoog op
dat het slechts voor een grote stad haalbaar is. Dank
zij de enorme hoeveelheid goodwill van de Universiteit
van Leuven, vooral van zijn Geografisch Instituut, en
de inzet van zijn Kartografische Dienst, die voor het
fototechnische gedeelte samenwerkte met het Militair
Geografisch Instituut van Belgie, konden vrij recente
gegevens (1972-1974) verzameld, verwerkt en
gekarteerd worden. Voor grotere Steden is dit gewoon
ondenkbaar. De atlas van Jeruzalem, die het jaar
voordien werd uitgegeven, kan dit het beste illustreren.
Immers, de meeste onderzoekingen werden reeds in
1967, dit is zes jaar v66r zijn uitgave, afgeslotenj
De kaartlegendes konden hier beperkt gehouden
worden, dank zij de begeleidende synthesetekst, die
ook heel wat diagrammen, kartogrammen en aan-
vullende analysekaartjes bevat.
De opvatting van de atlas moet men zien in het kader
van een geplande internationale urbanisatie-prijsvraag,
waarbij de deelnemers zieh op deze gepubliceerde
survey-gegevens moeten baseren. Zo gaf de kaart-
redactie de voorkeur aan de benadering van Leuven
vanuit een vrij algemeen en ruim (zelfs Westeuropees)
kader, om stilaan naar een meer detailleerde aanpak
te komen.
Inh oud
Het eerste deel bevat 3 historische kaartbladen in
vierkleurendruk (Jacob van Deventer, medio 16e
eeuw; Joan Blaeu, 1649; Joseph de Ferraris, circa
1775). Het tweede deel ziet Leuven in een Nationaal
en Westeuropees perspectief, in 11 kaartjes op 5
bladen. De relaties, vooral functionele en demo
grafische, tussen Leuven en zijn Regio zijn vervat in
27 kaartjes, bijeengebracht in de 5 bladen van het
derde deel. Het Leuvense Gewest (deel vier) wordt in
al zijn geografische aspecten bestudeerd in 10 kaart
bladen op schaal 1:50. 000, waarbij een overlay de
situatie van de gemeenten en gemeentelijke agglome-
raties van het gewest aanduidt, elk nog eens onder-
verdeeld in verschillende statistische steteren, welke
dezelfde teleenheden zijn van de volkstelling 1970-71.
Deel vijf benadert de Leuvense agglomeratie op 10
kaartbladen, waarbij de impact van de Universiteit
op het Leuvense een belangrijk deel uitmaakt van de
kaarten. Dit komt niet enkel tot uiting in het morfo-
logisch beeld van de agglomeratie, maar ook op het
vlak van de demografische, sociale en economische
strukturen, zoals leeftijdspiramide, migraties,
beroepsstruktuur, dienstverlening.De schaal van
de kaarten varieert van 1:15. 000 tot 1:50. 000. Het
meest volumineuze deel is het zesde, met zijn 25
bladen (55 kaarten) en een luchtfoto van de Leuvense
binnenstad. De kaartschaal is meestal 1:7.500
wanneer de detailtopografie van belang is, zoals bij
de fysisch-geografische analyses, of wanneer het om
gegevens gaat huis per huis, zoals tewerkstelling,
infrastruktuur op het vlak van de funeties, van de
socio-kultuur of van het verkeer. Eenmaal zelfs wordt
de handels- en dienstensector in twintig klassen
opgesplitst en voor een stadsdeel op schaal 1:3. 000
uitgezet. Van de overige 7 die een andere kaartschaal
kennen, bevatten er 5 kaartbladen gegevens per
statistische teleenheid (een 36-tal) of per huizenblok
(een 170-tal) en dit respectievelijk op schaal 1:25. 000
of 1:15. 000. De atlas wordt afgesloten door een twee-
tal synthesekaarten waarvan de eerste een struetuur-
schets geeft van de Leuvense agglomeratie (schaal
1:25. 000)terwijl de tweede de betekenis tekent van
elk der hierarchische struetuureenheden door de
ruimtelijke invloedssfeer aan te geven van de totale
KT 1976. II. 2
21
