materiaal kunnen omvatten welke worden gebruikt
in de kartografie, ook lichtgevoelig materiaal;
- de nauwkeurigheid diende 0,1 mm te bedragen
over een gegarandeerde periode van 10 jaar;
- de verrichte bedieningshandelingen moesten bij
dokalicht kunnen worden uitgevoerd;
- het ponsen van drukplaten werd van het pakket van
eisen afgevoerd daar het in de aanvang reeds een
onmogelijke opgave bleek te zijn binnen bepaalde
grenzen van kosten te blijven.
Aangezien naast planovellen ook vanaf de rol moet
kunnen worden gewerkt, was een vertikale opstelling
gewenst. Het idee bij deze opstelling, het te ponsen
materiaal vlak te trekken door middel van spanveren
en daarna te ponsen, bleek niet het gewenste resultaat
op te leveren.
Een aanzuigwand gaf de beste garantie voor een vol-
komen vlakke stand van het materiaal tijdens het
ponsen. Het werd hierbij wel belangrijk geacht het
afzuigoppervlak in secties te verdelen, in verband
met de verschillende afmetingen van de te ponsen
materialen. Het gebruik van hulpvellen om het totale
oppervlak af te dekken zou daardoor kunnen vervallen.
Bij gebruikmaking van een zuigwand werd het ponsen
extra bemoeilijkt daar de wand dan tevens voor het
doorlaten van de snijdende Stempel moest worden
geperforeerd.
Constructief was het eenvoudiger geweest vaste
bussen in de zuigwand te plaatsen doch een verplaats-
bare ponsbalk daarop sluitend te krijgen, was minder
goed mogelijk.
De keuze viel op een ponsbalk welke uit twee delen
zou moeten bestaan, nl. een balk längs de voorzijde
waarin de snijpennen in bussen zouden worden ge-
plaatst. De aandrukinrichting zou aan deze voorbalk
worden bevestigd. Een tweede balk was gedacht aan
de achterzijde van de aanzuigwand met bussen waarin
de snijpennen zouden kunnen glijden, wanneer het
aandrukmechanisme in werking zou worden gesteld.
Beide balken moeten wel bbn geheel vormen, daar bij
de geringste miswijzing het aandrukken van de snij
pennen moeilijkheden zouden veroorzaken.
Dank zij de technische kennis bij T. N. O. is men er
in geslaagd een constructie samen te stellen welke
aan de gestelde eisen en die van de nauwkeurigheid
voldeed.
Door de patenten welke op het apparaat rüsten is het
niet mogelijk een volledige beschrijving van het pons-
apparaat te geven en volgt hier slechts een körte om-
schrijving.
Beschrijving
Het apparaat bestaat uit een lichtdichte kast van de
volgende afmetingen: breed 130 cm, diep 40 cm, hoog
200 cm. Boven in de kast is een inleginrichting aan
gebracht voor het plaatsen van rollen teken- of
graveermateriaal (a). De werkbreedte van de rol-
houder is 170 cm voor rollen tot maximaal 20 cm
doorsnee.
Onder de rol is direct boven het aanzuigraam de af-
snij-inrichting (b) aangebracht. In de wand (c) bevinden
zieh over het gehele vlak verdeeld grote gaten voor
het doorlaten van de ponsbussen uit de achterbalk.
Deze bussen komen naar voren gelijk met die uit de
voorste balk (d). Door het aandrukken van de handel (e)
in de le stand komen deze bussen tot aan het voorvlak
van de aanzuigwand. Zij drukken tegen het zieh daar
bevindende materiaal aan. Wordt de handel door-
gedrukt tot in de 2e stand, dan glijden de ponspennen
uit de voorste nokken, stanzen de gaten in het
materiaal en glijden in de bussen van de achterbalk.
Bij het terughalen van de handel (e) komen de pennen
en aandrukbussen en nokken in de neutraal stand en
daardoor vrij van de aanzuigwand en de te ponsen
film.
Het aandruk-mechanisme van de ponspennen is zo-
danig uitgevoerd dat bij de werkfase 2 de pennen niet
gelijktijdig - dit zou te veel krachtinspanning vergen -
doch na elkaar worden ingedrukt. Het is verder
mogelijk de pennen stuk voor stuk uit te schakelen zo-
dat een willigkeurig aantal kan worden benut.
Tijdens het ponsen is de balk vergrendeld.
De vertikale verplaatsing van de balk geschiedt door
eerst de balk uit de vergrendeling te trekken en daar
na de balk in vertikale richting te verplaatsen.
Geleiders zorgen ervoor, dat op eenvoudige wijze de
balk in de gewenste vergrendeling kan worden gebracht.
Contragewichten maken deze beweging extra gemakke-
lijk.
Een drietal kranen (f) maken het mogelijk de afzuiging
in secties te doen plaatsvinden.
De nauwkeurigheid van het apparaat heeft de verwach-
tingen sterk overtroffen. Bij proeven bleek dat twee
films van 60 x 70 cm, naast elkaar geponst nog nauw-
keurig op elkaar pasten. Een staaltje precisiewerk
waarvoor T. N. O. zeker is te complementeren.
Het gehele apparaat is omgeven door een lichtdichte
kast met aan de voorzijde twee openslaande deuren.
Dat nu pas een beschrijving is gegeven van dit nieuwe
ponsapparaat, welk als uniek kan worden beschouwd,
vindt zijn oorzaak in het feit dat, wanneer men een
tijdlang intensief met de ontwikkeling van zo'n apparaat
is bezig geweest, het een gewoon ding is geworden,
een stuk gereedschap dat erbij is gekomen.
Noot
De auteur, ing. G. Piket, is het Hoofd van Water-
staatskartografie, onderafdeling van de Rijkswater-
staat in de Directie Waterhuishouding en Water-
beweging te 's-Gravenhage.
KT 1976. II. 2
25
