plaatsen, waaruit tevens blijkt hoe
nauwkeurig de kaarten ook in dit
opzicht worden bijgehouden. De
"forensenarcering" heeft men laten
vallen, de minder fraaie weergave
van de heide in de 47e druk (licht-
blauw) heeft plaatsgemaakt voor het
veel meer natuurgetrouwe paars.
Ook de wat vreemde roze kleur voor
tuinbouw, al dan niet onder glas, is
vervangen door een helder licht -
groen.
Op de overige landenkaarten valt
allereerst het verbeterd contrast
tussen gebieden van 0-100 m en
100-200 m boven zeeniveau op, hoe-
wel bij een groot vlakaandeel van
0-100 m het kleurenbeeld wat te
somber kan worden (38, Belgie-
Luxemburg). Voorts komt in vele
gevallen de reliefschaduwing veel
beter tot haar recht, doordat het
wat zware rood in de gebieden
boven 500 m is verdwenen, althans
aanzienlijk teruggedrongen (vgl. 98,
Zuidwest-Azie)Merkwaardig is,
dat op de overzichtskaarten der
continenten woestijnen niet door
een signatuur als zodanig worden
aangeduid. Uit de als zuiver oro-
hydrografische kaarten gepresen-
teerde continentale overzichtskaar
ten zijn nu alle "staatkundige"
gegevens (grenzen, landennamen
etc.), als in feite oneigenlijk, ver
dwenen hetgeen het kaartbeeld
rüstiger maakt.
Thematische kaarten
Veel omvangrijker en veelvormiger
dan het topografische deel, en
daarom ook onmogelijk uitputtend te
bespreken, is het waarlijk indruk-
wekkend palet van thematische
kaarten die nu, zoals gezegd, het
grootste deel van de atlas innemen.
De sectie welke beoogt de gebruiker
kennis te doen maken met de ver-
schillende in ons land gangbare
typen van topografische en andere
kaarten is t. o. v. de 47e druk ver-
rijkt met een zeer instructief blad
(6) waarop: le het begrippenpaar
oblique luchtfoto en vogelvlucht-
beeldkaart is gedemonstreerd aan
resp. een gekleurde luchtfoto van
de Dom te Utrecht en onmiddellijke
omgeving en een fragment uit een
beeldkaart van de betreurde Michels
2e wordt een bepaald thema, nl. de
dichtheid van de studentenbevolking
te Utrecht op vier methoden uit-
gewerkt, nl. resp. als stippenkaart,
grid-kaart, isoplethenkaart en
ruimtelijk model, zeer instructief
en vooral belangrijk voor hen die
later, hetzij actief of passief, met
deze sterk geabstraheerde kaart -
typen zullen moeten leren omgaan.
Bij het overigens fraaie blad
Schaalverkleining (7) is de merk-
waardige, reeds eerder door
Karssen gesignaleerde fout blijven
staan, waarbij in kaartje F (1:15 m)
niet Utrecht zelf, doch de veel
grotere Steden Amsterdam, Rotter
dam en Den Haag zijn wegge-
generaliseerd.
De meeste thematische kaarten in
het over Nederland handelende deel
zijn min of meer ingrijpend ge-
wijzigd, verbeterd en up-to-date
gebracht, bijv. 8, Klimaat: betere
windrooskaart, ijsdagenkaart i.p. v.
vorstdagenkaart; 9, waar de delf-
stoffenkaart op recente stand is
gebracht, ook wat de concessies
betreft; 11, waar een betere
contrastwerking is ontstaan tussen
het gebied beneden zeeniveau (nu
lichtpaars) en overig Nederland.
De weergave van de drie fragmenten
van historische kaarten i.v. m. de
landaanwinning (12) is wat fletser
en daardoor minder sprekend dan
in de vorige druk. De kaart Water-
beschaving (15A) werd uitgebreid
met de weergave van spaarbekkens
en infiltratiegebieden. De kaart
Zuiderzeewerken (16) laat o. m. (bij-
wijze van uitzonderingj) enkele
alternatieve plannen voor de Marker-
waard zien. De kaart Deltawerken
(17A) werd duidelijker en uitvoeriger.
Het onderwerp Landbouw werd iets,
het onderwerp Toerisme en Recrea-
tie sterk uitgebreid met nieuwe
kaarten over Natuur- en landschaps-
parken, Toeristengebieden en
Kampeeraccomodaties (21 A-C),
het laatste als gemeentekaartje 1:3
M wat erg klein uitgevallen; samen-
vatting tot wat grotere gebieden zou
m. i. beter zijn geweest. Geslaagd
is de vaak hachelijke combinatie
kartogram-staafdiagram in de
kaart Toeristengebieden, waar de
relatie tussen gebied en diagram
via duidelijke nummering, ook in
de legenda, gehandhaafd bleef. Bij
de overigens fraaie kaart Natuur-
en landschapsparken (21A) had in
de legenda ook de zwaardere om-
lijning der potentiele Nationale
parken moeten worden aangeven.
De sector Industrie (24-25) is vrij-
wel geheel vernieuwd. De aanpak
is hier niet inventariserend, zodat
een algemene overzichtskaart van
de locatie der Nederlandse indu
striell ontbreekt, een kaart die
trouwens bij de toenemende
diversificatie en spreiding daarvan
steeds moeilijker te maken zou zijn.
De grote industrieconcentraties
Rotterdam-Europoort en Amsterdam-
IJmond komen trouwens toch tot
hun recht in de fraaie kaarten van
deze gebieden op 1:100. 000 (34-35).
Daarentegen valt de nadruk op de
verhouding overheid-particulier
bedrijfsleven als werkgever (24A)
de regionale verscheidenheid in de
industriele werkgelegenheid per
Corop-gebied naar nijverheids-
groepen (waardoor de regionale
spreiding der verschillende indu-
striesoorten toch weer via de
achterdeur binnenkomt) (25A)de
infrastructuur (Koppelnet en Buis-
leidingennet, 24 C-D), investeringen
(25A)regionaal beleid (met
stimulerings-, herstructurerings-
gebieden, groeikernen etc. 25C)
en tenslotte als exemplarisch thema
de spreiding van de bedrijfsbevolking
van Philips in resp. 1950 en 1970
(25D). Wel iets anders dan de
vroeger zo vertrouwde kaartj es met
scheepsbouw-textiel- en levens-
middelenindustriej
Het blad bevolking (28) werd ver-
rijkt met een dichtheidskaart per
gemeente (28A) en een robot-
achtig aandoend dichtheidsdiagram
per km2 per provincie (28C), ter-
wijl de verspreidingskaart (28B)
verder werd verfijnd door de in-
bouw van de grenzen der primaire
verzorgingsrayons en aanduiding
der centra dezer rayons door met
de bevolkingsgrootte evenredige
cirkels.
Naast de kaart Verkeersintensiteit
(29A, een bandsignatuurkaart)
kwam er ook een nieuwe kaart
Rijkswegenplan 1973-'77 (29C).
Geheel vernieuwd is het onderwerp
Milieuverontreiniging. Een relatief
grote en zeer uitgewerkte kaart i/z
Waterverontreiniging (33A) vervangt
een aantal kleinere kaartj es over
uiteenlopende onderwerpen uit de
vorige druk, waarvan er enkele
toch wel gemist zullen worden
(Autokerkhoven, Geluidshinder
Schiphol)Ook het onderwerp
Bestuursvormen en ruimtelijke
ordening (32) werd drastisch ver
nieuwd, waarbij zelfs het recente
plan tot provinciale herindeling nog
kon worden opgenomen]
Als slot van de Nederlandse sectie
nog twee prachtige kaarten van de
thans zo actuele Noordzee: bbn
voor de olie- en gaswinning (36) en
§fen i. z. scheepvaart en kustver-
lichting (de laatste nog ontworpen
KT 1976.11. 2
27
