Gebruiksmogelijkheden van twee ruimtegebruikskaarten
van Enschede
J.Astrego
De vraag naar de betekenis van de pas door het ITC
vervaardigde ruimtegebruikskaarten van Enschede is
van gemeentewege niet zo eenvoudig te beantwoorden.
De gemeente Enschede had immers geen opdracht
voor deze kaart verstrekt en had dus ook geen mede-
zeggenschap Over de te stellen gebruikseisen en de
daarmee verband houdende uitvoering van de kaarten.
De praktische gebruiksmogelijkheden zijn bovendien
op dit ogenblik nog niet voldoende uitgetest omdat met
de pas versehenen kaarten nog nauwelijks ervaring is
opgedaan.
Het zal dus duidelijk zijn dat hieronder slechts een
vrij oppervlakkige beschouwing gegeven kan worden,
een globaal overzicht van de mogelijkheden en on-
mogelijkheden van de betreffende kaarten.
Informatie en voorlichting
Direct na de publicatie van de kaarten werd duidelijk
dat een plattegrond in een dergelijke vorm uitermate
geschikt zou kunnen zijn voor algemene informatie en
voorlichting.
Door de aanwezigheid van een groot aantal orientatie-
punten, onder meer in de vorm van de hogere ge-
bouwen, is het aanwijzen van een bepaalde locatie
eenvoudiger dan op normale stadsplattegronden. Het
ontbreken van voldoende straatnamen zal echter een
ruime verspreiding onder een breed publiek in de weg
staan.
Een punt dat veel verwarring opleverde in de nog
körte kennismakingsperiode is het grote visuele ver-
schil in weergave van gebouwen tot en met vier en van
meer dan vier verdiepingen. In werkelijkheid zijn
deze extreme verschillen niet te vinden, zodat een
snelle en juiste orientatie wordt bemoeilijkt.
Een ander punt van kritiek, eveneens in verschillende
informatieve gesprekken opgemerkt, is de verwarring
welke ontstaat door het te sterk overeenkomend
kleurgebruik voor industriele vestigingen en bouw-
terreinen. De opstellers hebben dit blijkbaar als ver-
wante klassen van ruimtegebruik opgevat, aangezien
er in beide gebieden werkzaamheden worden verricht.
Voor de kaartgebruiker is dit toch wel wat verwarrend
en een groter kleurverschil -waarin weliswaar toch
enige overeenkomst zichtbaar blijft- zou de voorkeur
verdienen.
De plannenmakers
Het valt te verwachten dat de ruimtegebruikskaarten
bruikbaar zullen zijn voor hen die bouwactiviteiten
wensen te ontwikkelen in de gemeente Enschede.
Hierbij valt te denken aan beleggers, project-ont-
wikkelaars, architecten en aannemers.
Het is immers mogelijk om op deze kaarten de in
aanmerking körnende locaties terug te vinden zonder
dat het gebied nauwkeurig wordt verkend. De zoge-
naamde randvoorwaarden staan op de kaart aange-
geven zodat door middel van de kaart een eerste
selectie kan plaatsvinden.
Ook het doorgeven van de informatie aan derden kan
op eenvoudiger wijze geschieden dan dit met normale
plattegronden het geval zou zijn.
In de körte periode van gebruik is reeds duidelijk
gebleken dat er enthousiast gereageerd wordt in ge
sprekken waarbij de kaart op tafel wordt gelegd.
Voor mensen die enigszins bekend zijn in Enschede,
blijkt het mogelijk om zieh met behulp van de kaart
snel een beeld van een bepaalde locatie te vormen.
Beleidsvoorbereiding
Het is mogelijk dat de hiervoor genoemde gebruiks
mogelijkheden te beperkt zijn om de vervaardiging
van een dergelijke, kostbare kaart aanvaardbaar te
maken. Wanneer er echter toepassingsmogelijkheden
zijn in de beleidsvoorbereidende sfeer, dan zou dit
de kaart als zodanig een geheel andere betekenis
geven. In wezen wijst de opzet van de kaart ook in
die richting.
Door middel van de kaart van het ruimtegebruik zou
men de structurele samenhang van de stad of stads-
delen moeten kunnen vinden. Aan de hand van facet-
studies zou het mogelijk moeten zijn de ruimtelijke
problematiek te schetsen. Eigenlijk zou men met
behulp van een ruimtegebruikskaart een analyse
moeten kunnen maken van de huidige ruimtelijke
problematiek van de gemeente Enschede. Een derge
lijke analyse is nodig om van daaruit bijvoorbeeld
een structuurplan te kunnen opzetten.
Aan de hand van enkele kenmerken van Enschede
wordt hieronder aangegeven in hoeverre de kaart ook
werkelijk als zodanig zou kunnen funetioneren. De
KT 1976. II. 4
27
