Atlas (Faleev), een Russische oceanografische
wereldatlas waarvan deel I Pacific Ocean zojuist
versehenen is; en Le Nouvel Atlas des Formes du
Relief (d'Hollander)die bij het Institut Geographique
National (de Franse topografische dienst) in voor-
bereiding is. De vorige uitgave van laatstgenoemde
atlas wordt ook in Nederland veelvuldig gebruikt bij
het geografisch en kartografisch onderwijs. Met grote
belangstelling wordt daarom deze nieuwe, ingrijpend
gewijzigde heruitgave tegemoet gezien.
4e zitting: Toepassing van remote sensing gegevens
voor de samenstelling van thematische kaarten
Remote sensing staat momenteel hoog genoteerd als
bron van informatie voor geografische onderzoek en
karteringsaktiviteiten. Door vertegenwoordigers van
de USA (Colvocoresses, Wray) werden goede
presentaties gegeven van de mogelijkheden van
LANDSAT (vroeger: ERTS) en SKYLAB satelliet-
beelden voor de kartering van bodemgebruik, in het
bijzonder van het stedelijk grondgebruik. Enige op-
winding verwekte een in volle glorie geprojekteerd
LANDSAT-beeld van Moskou (dat in gedrukte vorm
door de Russische Organisatoren voor verspreiding
onder de kongresgangers werd verboden.'Een meer
specialistische toepassing van remote sensing voor de
generalisatie van morfologische en tektonische over-
zichtskaarten wordt gerealiseerd in Frankrijk (Paul).
Enigszins buiten het onderwerp, maar zeer belang -
wekkend was een Franse bijdrage (Mestrallet, IGN)
over het gebruik van LANDSAT-beelden voor de
bijhouding van topografische overzichtskaarten op de
schaal 1:250.000 en 1:500.000. Overigens beschikken
ook de Russen over soortgelijke satellietbeelden
(multiband scanning) die, zoals getoond werd, worden
toegepast voor kleinschalige geologische karteringen
(Brukhanov c. s.). Eveneens werden bijdragen
gepresenteerd over de scanning en kartering van het
oppervlak van de Maan en de planeet Mars.
5e zitting: Internationale samenwerking bij de
vervaardiging van kleinschalige, thematische wereld-
kaartseries
De bijdragen in het kader van dit onderwerp beperkten
zieh voornamelijk tot het parade-paardje van de Oost-
europese landen: de wereldkaart op de schaal
1:2. 500. 000. De aanleiding tot de vervaardiging van
deze kaartserie, die thans in eerste editie is voltooid,
werd gevormd door de grote achterstand in de
produktie van de internationale wereldkaart (IMW) op
de schaal 1:1. 000. 000 en het feit dat de IMW-bladen
van de Sovjet Unie niet voor het publiek verkrijgbaar
zijn (dat geldt overigens ook nog voor de nieuwe
wereldkaart 1:2. 500. 000 I). Over de herzienings-
problematiek van deze wereldkaart werd uitvoerig
gerapporteerd (Nischan).
Vanaf het begin van de vervaardiging in 1958 was
reeds overwogen dat deze wereldkaart een uitstekende
basis zou kunnen vormen voor diverse thematische
kaartseries. Bij de vaststelling van de inhoud en de
produktiewijze heeft men daar dan ook rekening mee-
gehouden (Haack). Voorstellen werden gedaan om op
basis van deze kaart een wereldbevolkingskaart (Rado
en Papp-Vary) en een hydrologische kaart samen te
stellen.
Een andere vorm van (reeds 70-jarige) internationale
samenwerking resulteerde in de General Bathymetric
Chart of the Oceans (GEBCO). De geschiedenis van
dit kaartwerk, waaraan ook ons land meewerkt, werd
uitvoerig toegelicht (Monahan)
6e zitting: Kartografische vorming (programma van
ICA-commissie I)
De verschillende bijdragen gaven een aardig overzicht
van de opleidingsproblemen in de diverse landen:
Australie, Italie, Tsjechoslowakije, Sowjet Unie,
USA. Meestal werd een overzicht gegeven van de
situatie op de verschillende opleiding-niveaus van
kartografisch tekenaar tot akademisch gevormd
kartograaf. Drs. F.J. Ormeling uit Utrecht
presenteerde in dit kader de nieuwe PBNA-kursus
kartografisch tekenen, die onder auspicien van de
Nederlandse Vereniging voor Kartografie tot stand
kwam.
Ook de problematiek van de kartografische opleiding
in en ten behoeve van de ontwikkelingslanden kwam
uitvoerig aan de orde, o. m. in een goede presentatie
van het ITC-programma door drs. E. C. Bos uit
Enschede.
Vermelding verdient een bijdrage van Evteev (Sowjet
Unie) over de moderne, in de handel zijnde, karto
grafische leerboeken. Na een vergelijkende analyse
van de boeken van o. m. Robinson, Keates, Cubnin
en Salichtchev volgde de konklusie: er zou in feite
hhn algemeen werk moeten komen samengesteld uit
de 'sterkste' delen van al deze publikaties.
7e zitting: Terminologie en Kommunikatie
(programma's van ICA commissies II en V)
Deze zitting was volledig gewijd aan de zaken waar
de beide genoemde kommissies zieh mee bezig
houden. Voor wat betreft kommissie II is dat vooral
het meertalige vakwoordenboek, versehenen in 1973.
Een tweede editie, waarin nog meer landen zullen
partieiperen, is thans in voorbereiding.
Is de taal van de kaart verstaanbaar Komt de inhoud
van de kaart goed over Het in toenemende mate
stellen van dit soort vragen heeft geleid tot de in-
stelling van een speciale kommissie Communica-
tion in Cartography. De moderne benadering van de
kaart als kommunikatiemiddel heeft vferstrekkende
gevolgen voor auteurs, ontwerpers, vormgevers en
tekenaars van kaartwerk. Verschillende aspekten van
deze problematiek werden aangesneden door groot-
meester Bertin (Frankrijk), Morrison (USA) en
Board (UK). Een zeer belangrijk facet is het komen
tot standaardisatie van Symbolen en voorstellings-
wijzen. Vooral op het gebied van de thematische
kartografie heerst wat dit betreft nog een onvoor-
stelbare verscheidenheid.
Opmerkelijk was overigens de grote tegenstelling
tussen de aard van het onderwerp (kommunikatie) en
de zeer middelmatige presentatie van de verschillende
bijdragen
8e zitting: Methodes van kaartgebruik voor weten-
schappelijk onderzoek en toepassingen
6
KT 1976. II. 4
