Schema vasthouden. AI naar gelang het feit of het
bedrijf zieh met nieuwe ontwikkelingen bezig houdt of
volgens beproefde methodes produeeert zullen van de
bovengenoemde categorieen meer of minder mede-
werkers nodig zijn. Bij de ontwikkeling van nieuwe
Systemen ligt het zwaartepunt zeer zeker bi] de
laatste drie categorieen.
AI naar gelang het opleidingsniveau (lager en midden-
niveau, afgestudeerden van hogere beroepsoplei-
dingen, van hogescholen of universiteiten) zullen de
werkzaamheden, waarvoor opgeleid moet worden, in
te delen zijn in den van de 6 bovengenoemde catego
rieen. Daarnaast hangen de werkzaamheden en hun
indeling in de verschillende opleidingsniveaus af van
het arbeidsproces bij de vervaardiging van het
produet.
Nieuwe werkzaamheden voor
kartografen bij de automatische
kaartvervaardiging
Met het inschakelen van de automatische gegevens-
verwerking bij de kaartvervaardiging ontstaan, naast
de tot nu toe gebruikelijke werkzaamheden, nieuwe
taakgebieden voor de kartografen. Dit kan men het
beste duidelijk maken aan de hand van een
beschouwing van het gedeeltelijk geautomatiseerde
vervaardigingsproces van een kaart.
Wanneer een kartografrsch bedrijf of instituut de
opdracht krijgt een kaart of kaartwerk te vervaardi-
gen, dan ligt het onderwerp van de kaart in het alge-
meen vast.
De eerste werkzaamheden bestaan dan uit:
- het uitwerken van voorstellen met betrekking tot
het uiterlijk van de kaart en de juiste weergave
van de voor de kaartgebruiker bedoelde informatie,
en
- de berekening van de totale kosten en het schatten
van de termijn waarbinnen de opdracht kan worden
uitgevoerd.
Wordt de opdracht toegewezen, dan volgen werkzaam
heden die verband houden met de eigenlijke kaart
vervaardiging:
- Het definitief vaststellen van de grafische vorm
van de kaart en daarmee van de wijze van weergave
van de informatie.
- De gedetailleerde planning en organisatie van het
gehele arbeidsproces, waarbij kartografie, ver-
werking der gegevens, reproduetie en druk gei'nte-
greerd worden.
- Het verzamelen en samenstellen van basismate-
riaal, in de vorm van basiskaarten, alfanumerieke
teksten en tabellen en digitale kaartgegevens en
tabellen, eventueel verkregen door middel van foto-
grammetrische technieken.
- Het klaarmaken van het basismateriaal opdat dit
materiaal een gedeeltelijk geautomatiseerde ver-
werking kan ondergaan.
- Het vastleggen van het alfanumerieke tekst- en
cijfermateriaal op informatiedragers als ponskaart,
ponsband en magneetband.
- Het digitaliseren van het kartografische basis
materiaal (zoals basiskaarten voor de topografische
ondergrond).
- Het omzetten van de als basismateriaal beschik-
bare digitale kaart- en tabelgegevens in een voor
het gebruikte systeem leesbare vorm (vertalen).
- De automatische berekening van het kaartnet.
- Het automatisch tekenen van het kaartnet en het
kader van de kaart met schaalstokken etc.
- De automatische generalisatie (geheel of gedeelte
lijk) van de kaartgegevens die verkregen zijn door
digitalisering of andere technieken ten behoeve van
verwerking der gegevens.
- Het automatisch tekenen van het gegeneraliseerde
kaartbeeld in de vorm van afzonderlijke eind-
originelen per kleur. Als een beeldschermapparaat
beschikbaar is, dan kan het gegeneraliseerde kaart
beeld eerst op het beeldscherm worden opgeroepen.
- Het met de hand afwerken van tot nu toe niet
automatisch te verrichten generalisatie-werkzaam-
heden op de eindoriginelen per kleur of de
gedeeltelijk geautomatiseerde na-generalisatie door
middel van interactieve digitalisering resp. inter-
actieve ingrepen via een beeldscherm, en het per
kleur opnieuw automatisch uittekenen van de ge
generaliseerde eindoriginelen.
- Het met de hand aanvullen en aanpassen van de
eindoriginelen rondom de kaartelementen die nog niet,
of nog niet redelijk uitgevoerd kunnen worden door
middel van automatische of gedeeltelijk automatische
technieken.
- De montage van de eindoriginelen waarvan de druk-
platen worden gemaakt, en het retoucheren.
- De opslag, het aanvullen en het herzien van de
gegeneraliseerde digitale kaartgegevens en de
analoge grafische eindoriginelen of hun voorlopers.
De daaropvolgende stadia van de reproduetie en druk
(inclusief het eventueel gedeeltelijk geautomatiseerde
zetten van het kaartschrift) zullen in het kader van dit
artikel niet verder behandeld worden.
Naast de geautomatiseerde of gedeeltelijk geauto
matiseerde verwerking der gegevens doen zieh dus de
volgende voor de kartografen nieuwe werkzaamheden
voor:
1. De systeemanalyse, die bepaalt hoe de kaart in de
gewenste kartografische vorm geprodueeerd moet
worden door middel van deels conventionele karto
grafische methodes, deels moderne technieken van
verwerking der gegevens (door de systeemanalist).
2. De planning en organisatie met betrekking tot het
inschakelen van personeel en apparatuur op het
gebied van de verwerking der gegevens door de
computer-organisator.
3. De bediening van apparaten die gegevens verwer-
ken, digitisers, Computers met hun randapparatuur,
tekenautomaten en beeldschermapparatuur door de
Operator.
4. De programmering van de gehele opdracht (het
zogenaamde probleem) die door het automatische
systeem van verwerking der gegevens voor de
gevraagde kaart moet worden uitgevoerd (door de
systeemprogrammeur), of het ingrijpen en ver
anderen van reeds bestaande programma's. Bouw-
stenen van zulk een geheel van programma's zijn
bijv. programma's:
- ter berekening van het kaartnet
- voor digitalisering
- voor ontschranking
- voor opslag, retrieval en updating van gegevens
- voor generalisatie
- voor uittekenen van grafische vormen
24
1978.IV.l
