The Windsor Quebec axis
F. J. Ormeling
Verstedelijking en milieuvervuiling zijn niet alleen in
Nederland maar ook in Canada reele problemen. Het
is de moeite waard om kennis te nemen van de manier
waarop de Canadese overheid de bevolking over deze
Problemen kartografisch informeert. De redactie is
daarom bijzonder gelukkig ditmaal een voorbeeld te
kunnen bieden van 66n van de Wall Atlases of "One
page atlases" geproduceerd door het Department of
the Environment, een Canadees ministerie, dat we
bijzonder erkentelijk zijn voor het gratis ter beschik-
king stellen van de kaart.
Dergelijke 'muuratlassen' zijn geproduceerd van de
omgeving van Vancouver, van de Grote Meren, van
de St. Lawrence Baai en van het Canadese kerngebied,
de stedenband van Windsor via Toronto en Montreal
tot Quebec, met als thema's de kwaliteit van het
water, vervuiling en verstedelijking. Het bijgevoegde
voorbeeld behandelt de problemen die de verstedelij
king in het laatstgenoemde gebied met zieh brengt.
De kaart is vervaardigd onder redactie van mevrouw
W.Simpson-Lewis, en hoort bij de publicatie: An
approach to mapping nature and natural resources
for environmental protection, Moskou 1976.
Het is de bedoeling dat de kaart in Scholen en open-
bare gebouwen in het gebied wordt opgehangen en de
bevolking zo in staat stelt kennis te nemen van de
Problemen die de verstedelijking met zieh brengt.
Die problemen liggen op het gebied van het verkeer,
de recreatie, de prijzen voor landbouwgronden en
daarmee samenhangend de concurrentie tussen rurale
en urbane wijzen van grondgebruik en betreffen
natuurlijk ook de bevolking. De kaart wil informeren
over het tempo van de ontwikkelingem, zoals van de
stedelijke groei (voorbeeld Ottawa-Hull), vernieuwing
van het stadscentrum (Montreal), de wijzigingen in
het agrarisch grondgebruik (in Ontario) en de ont-
wikkelingen van het prijspeil en de eigendoms-
verhoudingen van de grond.
We zullen nu de kaartjes afzonderlijk beschrijven.
Recreatie en wegverkeer
Bij de recreatiekaart (linksboven) wordt het bevol-
kingspotentiaal (de kans om andere mensen te ont-
moeten) in relatie gebracht met het recreatiepoten-
tiaal de kans om van een recreatiegebied gebruik
te kunnen maken, welke door afstand tot en grootte
van het gebied bepaald wordt)Samen geven ze de
mogelijkheden aan voor elk individu om van de
recreatievoorzieningen te profiteren. Met die
recreatievoorzieningen zijn de nationale en provinciale
parken bedoeld. De invloed van grote Steden en met
name ook die van het naburige deel van de U. S. A.
bepaalt het kaartbeeld.
Andere aspecten van het verkeer worden in de kaart
van het wegverkeer getoond. De intens iteit van het
wegverkeer wordt hier vergeleken met de relatieve
toegankelijkheid vanuit de twee grote Steden Toronto
en Montreal. Deze kaart speelt verder geen rol in dit
tableau omdat de uitgebeelde betrokkenheid op de twee
metropolen het concept van de veronderstelde steden-
as geweld aandoet.
Bevolking en landbouwgronden
Het ruimtelijk model van de bevolking, linksonder,
toont de ligging en het relatieve belang van de grootste
agglomeraties: Toronto, Ottawa, Montreal en Quebec,
en het tempo waarin ze zieh over de omgeving uit-
breiden.
De hoofdkaart in het centrum geeft tegelijkertijd
informatie over de bevolkingsdichtheid, de kwaliteit
van de bodem, en de variatie in goede landbouwgronden.
De zwarte lijnen geven de bevolkingsdichtheid aan; de
kleurverschillen tonen voor- of achteruitgang van het
oppervlak aan landbouwgrond. Het overheersende groen
geeft aan dat er voornamelijk van achteruitgang sprake
is, meer dan 1 200 000 ha in het hele gebied is in de
periode 1951-1971 voor de landbouw verloren gegaan!
Het zijn vooral de goede gronden (met stippenpatronen
aangegeven) die de laatste tijd (1950-1970) ten offer
vallen aan de stadsuitbreiding. De gronden van minder
kwaliteit in het noorden worden afgestoten vanwege de
marginale bedrijfsvoering der boerderijen in dit
gebied.
Het urbaniseren van de onvervangbare landbouwgebie-
den is te meer een probleem daar de beste gronden
die over zijn.rond de Steden liggen. Vanwege de grond-
speculatie is het voor de boeren niet mogelijk zieh tegen
deze trend te verzetten.
Zoals de hoofdkaart zowel bevolking als ontwikkeling
in de landbouwgronden relatief behandelt, zo geven bij—
kaarten de totale bevolking en ook een relatieve weer-
gave van de ontwikkeling in de landbouwgronden. De
kaart middenonder geeft met kleuren of grijswaarden
de aantallen hectares toe- of afname van de totale
landbouwgrond. Alleen het zuidwesten blijkt hier een
gunstige ontwikkeling door te maken, en de Steden
Toronto, Ottawa en Montreal bezetten in snel tempo
het land dat hen voedt.
24
KT 1978.IV.2
