Het in kaart brengen van toeristische fietsroutes
W.J. Simons
De in ons land verblijvende Nederlanders bezitten
samen ruim 9,5 miljoen fietsen. Nederland is daar-
mee, gerekend naar het inwoneraantal, het land met
de grootste fietsdichtheid. Ook wat betreft het aantal
kilometers fietspad bezet Nederland een plaats aan de
top van de wereldranglijst; dit aantal kilometers uit
de aard der zaak in verhouding tot de totale landop-
pervlakte.
Deze twee feiten - veel fietsen en veel fietspaden -
gevoegd bij de omstandigheid van een voor fietsen
zeer geschikt landschap met betrekkelijk weinighoog-
teverschillen, heeft het fietstoerisme in ons land
reeds vroeg populair gemaakt. Vooral in de periode
tussen de beide werpldoorlogen bereikte het fietstoe
risme een piek. Na de Tweede wereldoorlog nam de
belangstelling voor deze vorm van toerisme aan-
vankelijk af, maar keerde in de zestiger jaren terug
om zieh geleidelijk aan te ontwikkelen tot een wäre
hausse.
De zo sterk toegenomen belangstelling voor fiets
toerisme en het houden van fietsvakanties,deed een
dienovereenkomstige vraag naar voorlichting ont-
staan. Door de groei van het gemotoriseerde verkeer
en de daaraan aangepaste uitbreiding van het wegen-
net, is de fietser meer dan voorheen aangewezen op
voor hem geschikte en/of speciaal aangelegde of
gereserveerde wegen en paden. De fietser moet
weten waar hij het best kan fietsen. Hierbij speelt
ook zijn veiligheid in het verkeer een rol. Daarom is
de vraag naar toeristische fietsroutebeschrijvingen
ongekend toegenomen.
Deze voorlichtingstaak behoort natuurlijk tot het
werkterrein van de A. N.W. B.die niet voor niets
de W van wielrijders sinds de oprichting in 1883 in
de naam voert. Door de A. N.W. B. zijn in de loop
van de jaren vele fietsroutes uitgezet. Thans draagt
deze toeristenorganisatie de verantwoordelijkheid
voor een zeer bescheiden aantal bewegwijzerde toe
ristische fietsroutes.
Naast de A. N. W. B. heeft de in Amsterdam geves-
tigde stichting: fiets! zieh met kracht op fietsvoor-
lichting geworpen, waarbij het fietstoerisme veel
aandacht heeft gekregen. In de laatste jaren zijn door
deze stichting meer dan 200 toeristische fietsroutes,
door het gehele land verspreid, op schritt gesteld.
Verder zijn er verschillende V.V. V. 's en andere,
meestal plaatselijke verenigingen en instellingen, die
zieh met het uitzetten van fietsroutes bezig houden.
Willen toeristische fietsroutes effectief worden
benut dan moet zo mogelijk aan een aantal voorwaar-
den worden voldaan. Van veel belang is in de eerste
plaats de bewegwijzering. Dit komt in ons land helaas
maar weinig voor en bijna uitsluitend bij de fiets
routes van de A. N. W. B. Oorzaak van het uitblijven
van bewegwijzering is meestal de hiermee samen
hangende kosten en de problemen om hiervoor toe-
stemming te verkrijgen van de overheden en andere
wegbeheerders. Als tweede voorwaarde geldt een uit-
voerige, betrouwbare en overzichtelijke route-
beschrijving en daarnaast een goed leesbare route-
kaart. In de praktijk is duidelijk geworden dat een
routebeschrijving onmisbaar is voor het volgen van
een toeristische fietsroute; ook waar bewegwijzering
met route-aanduiding aanwezig is, maar zeker waar
deze ontbreekt. Een routebeschrijving alleen is onvol-
doende en heeft de ondersteuning nodig van een route-
kaart. Fietsers maken gebruik van een groot aantal
wegen en paden van verschillende soort. Deze ver-
scheidenheid aan wegen maakt voor een groot deel de
aantrekkelijkheid voor het fietstoerisme uit. Maar
van deze wegen kan de gemiddelde fietser in een
route niet of nauwelijks gebruik maken zonder de
hulp en steun van een routebeschrijving en een route-
kaart. En hiermee zijn wij dan bij de kartografie
terecht gekomen.
Het in kaart brengen van toeristische fietsroutes is
geen zuiver kartografisch werk, maar wel praktische
toepassing van kartografische hulpmiddelen. In de
praktijk toch zal voor het uitzetten en in kaart
brengen van een toeristische fietsroute geen nieuw
kaartbeeld worden ontworpen, maar worden route-
kaarten getekend op basis van bestaande kaarten.
Soms wordt daarbij een heel eenvoudige methode
gevolgd door de fietsroute in een bestaande kaart in
te tekenen en het geheel dan längs fotografische weg
te kopieren. Deze methode voldoet in de praktijk min
der omdat het bestaande kaartbeeld een onrustige on-
dergrond geeft en vrijwel alle hiervoor in aanmerking
körnende kaarten in feite autokaarten zijn. Daarom
wordt bij de routekaarten van de stichting: fiets! ook
uitgegaan van een ander principe, dat typisch in de
praktijk is ontstaan en getoetst.
Het uitgangspunt hierbij is dat de gebruiker in de eerste
plaats duidelijk moet kunnen zien hoe de route, die
hij gaat volgen, precies loopt. Daarnaast moet het
kaartbeeld voldoende informatie verschaffen om dit
mogelijk te maken. Zo moeten alle kruisende en af-
slaande wegen en paden worden opgenomen evenals
62
Lustrumnummer 1978. IV. 3
