Een produktieschema voor meerkleurige kaarten
K. Sijmons
Een produktieschema voor het vervaardigen van
meerkleurige kaarten, is een grafisch Schema, dat
het totale produktieverloop van een kaart in syste
matische volgorde afbeeldt.
In de praktijk blijkt dat zulke schema's helaas te
weinig worden opgesteld. Nu is het niet altijd nodig
een produktieschema op te stellen, wanneer het gaat
om een kaart met een zeer simpel produktieverloop
en waarbij maar weinig personen betrokken zijn.
Bij omvangrijke meerkleurige kaarten, waarbij veel
reproduktiewerkzaamheden en veel materiaal nodig
is, is het raadzaam een overzichtelijk produktie
schema op te stellen. In het hierna volgende zullen
de voordelen van het opstellen van zulk een produktie
schema uiteengezet worden.
Een ieder die een kaart wil gaan vervaardigen heeft
wel een bepaalde voorstelling hoe de kaart eruit zou
moeten zien. Ook weet hij welke noodzakelijke werk-
zaamheden verricht moeten worden om dit resultaat
te bereiken. Dit betreft zowel de tekentechnische
alsmede de reproduktietechnische afloop. Nu is dit
voor een simpele produktie-afloop wel te onthouden
maar bij een zeer gekompliceerde meerkleurige
kaart is de produktie-afloop echter niet meer in zijn
geheel te overzien. Er zijn te veel produktiestadia
te doorlopen, die niet alleen meer opvolgend, maar
zowel parallel als gelijktijdig verlopen. Hier is het
opstellen van een produktieschema aan te raden.
Het grafische produktschema moet een zo efficient
en kort mogelijke weg van het gehele proces be-
schrijven om het eindprodukt te verkrijgen. Ieder
stuk materiaal dat gebruikt wordt, wordt als een
kastje aangegeven (zie tekening). In ieder kastje
wordt kort omschreven om welk materiaal het gaat
en om welk beeldelement, bijv. rivieren, wegen,
etc, of het beeld leesbaar of onleesbaar is en verder
positief of negatief. De verbindingslijnen met inge-
voegde Symbolen geven het proces aan, zoals bijv.
in kontakt belichten, fotografisch verkleinen of ver-
groten.
Zo'n goed beschreven produktie-afloop geeft voor
ieder die aan het vervaardigingsproces deelneemt
een goed inzicht in het verloop van het geheel. Een
ieder die aan het proces deelneemt weet precies wat
zijn aandeel hierbij is. Het Schema geeft voor ieder-
een duidelijk aan om wat voor materiaal het gaat, wat
er mee gedaan moet worden en waar het na de behan-
deling naar toe moet.
Zo sluit het produktieschema misverstanden uit en
werkt daardoor kostenbesparend.
Voordat men een produktieschema opstelt moet men
eerst goed nagaan, hoeveel kleuren de kaart moet
bevatten en hoe hoog de oplage van de kaart is. Het
kan namelijk goedkoper zijn alle kleuren in volkleur
te drukken als de oplage klein is. Men bespaart het
fotografisch oprasteren van de kleuren, maar daar
tegenover staat dat meer drukplaten nodig zijn. Is de
oplage groot, dan is het economischer de kleuren op
te rasteren. Bij het oprasteren van kleuren zijn twee
maskeringsmethoden mogelijk. De keuze voor 66n
van beide is afhankelijk van het aantal vlaktekleuren,
die voorkomen in de kaart en hoe deze in de kaart ge-
rangschikt zijn. Het beste is, dit alles aan een voor-
beeld duidelijk te maken.
Aangenomen wordt dat er een meerkleurige geologische
kaart vervaardigd moet worden, bestaande uit 25 ver-
schillende kleurvlakken. De kaart wordt in een hoge
oplage gedrukt.
Men besluit de kleurvlakken op te rasteren naar de
drie standaard grondkleuren; geel, magenta, cyaan,
met voor elk de rasterpercentages 10%, 20%, 40%, 70%
en de volle kleur.
Alle voorkomende kleuren in de kaart zijn opgebouwd
uit de verschillende rastercombinaties van de drie
grondkleuren. Zo kan een oranjekleur opgebouwd zijn
uit 70% geel met 40% magenta, etc.
Dit geeft de mogelijkheid alle 25 kleuren naar hun 3
grondkleuren met desbetreffende rasterpercentage te
scheiden. Voor de maskering (hier wordt gebruik ge-
maakt van peelcoats, dus negatieve maskering) van de
kleuren betekent dat, dat alle kleuren, die bijv. 10%
geel bevatten op een masker komen te staan, hetzelfde
voor 20%, 40%, 70% en voltoon. Dus voor geel worden
maximaal 5 enkele maskers vervaardigd. Dit zelfde
geldt voor magenta en cyaan. Hieruit ziet men dat het
maximale aantal maskers niet meer dan 15 kan bedra-
gen voor deze 25 kleuren.
Deze methode wordt wel genoemd: maskering van ras
terpercentages. Het nadeel bij deze methode is, dat
voor 66n enkele kleur meestal 3 keer gemaskeerd
moet worden, 66n keer voor geel, 66n keer voor
magenta en 66n keer voor cyaan. Deze methode is dus
tijdrovend.
De andere methode is, dat men voor elke voorkomende
kleur 1 masker vervaardigt. Dat zou betekenen dat bij
25 kleuren, 25 enkele maskers nodig zijn. Dus maxi
maal 10 m66r dan bij de methode van de maskering
van de rasterpercentages. Voordeel is, dat elke
voorkomende kleur maar 66n keer wordt gemaskeerd
i.p.v. 3 keer. Er zijn echter meer enkele maskers
te maken dus ook meer materiaal (peelcoats) nodig.
Men kan het aantal maskers (peelcoats) reduceren door
na te gaan of er kleuren zijn, die op 66n masker ver
vaardigd kunnen worden. Dat spaart materiaal. Het
moeten natuurlijk wel kleuren zijn, die niet aan elkaar
18
1979. V. 1
