'WOONGEBIED' OP ENIGE
NEDERLANDSE KAARTEN
DE WERKGROEP KAARTBEHEER
IN 1978
liggen in het definieren van haar
eigen rol en in het opeisen van een
aantal aktiviteiten als haar eigen-
dom, alsmede de zorg voor een
aanvaardbare arbeidsvoldoening
voor hen die binnen het vakgebied
werken.
(Uit: The Cartographic Journal,
dec. 1978).
DIA-KLANKBEELD: HOOGTE-
PUNTEN UIT DE DIEPTE
In 1978 werd ter gelegenheid van
het 75-jarig jubileum van de Rijks
Geologische Dienst o.a. het dia-
klankbeeld "Hoogtepunten uit de
diepte" samengesteld.
Deze diaserie behandelt op uiterst
attractieve wijze de ontwikkelings-
geschiedenis van het Kwartair, de
laatste geologische periode die on-
geveer 3 millioen jaar geleden aan-
ving en waarvan in het Nederlandse
landschap nog veel sporen zijn
terug te vinden. Het geheel is voor-
zien van een gesproken tekst die
samen met muziek en achtergrond-
geluiden tot een uniek en zeker ook
educatief aantrekkelijk resultaat
hebben geleid.
De duur van het dia-klankbeeld is
ca. 20 minuten. Voor de vertoning
wordt eerst een kort overzicht ge-
geven over het werk van de R. G. D.
en de plaats van deze dienst in onze
samenleving.
Na afloop van de diavertoning wordt
gelegenheid gegeven tot het stellen
van vragen, die overigens niet uit-
sluitend op de dia's behoeven te
slaan; op allerlei vragen met be-
trekking tot de geologie en bijvoor-
beeld het belang ervan voor de
economie en ons aller welzijn, zijn
van harte welkom en zullen zoveel
als mogelijk is.beantwoord worden.
Door de Rijks Geologische Dienst
wordt dit dia-klankbeeld aan ver-
enigingen, middelbare Scholen en
Scholen voor het voortgezet onder-
wijs gratis aangeboden.
Aanvragen - bij voorkeur schrif-
telijk - bij
W. van Brenkelen, Voorlichting
R.G.D. Postbus 5007, 1802 TA
Alkmaar.
Om de fraaie kaart Rotte rdamse
Havenroute (Gemeentewerken
Rotterdam, uitg. ANWB), die in
no. 1979. V. 2 van dit tijdschrift
is besproken en daaraan als bijlage
was toegevoegd, worden in de
legenda 'zeehaven- en industrie-
terrein' en 'woongebied' onder-
scheiden. Op de kaart blijkt dit
laatste heel wat meer dan alleen
woongebied te omvattennlook
de kantoor- en winkelgebieden en
zelfs binnenhaventemeinen en
industrieterrein dat niet aan een
zeehaven ligt. Hier was een om-
schrijving 'Overige bebouwing'
(of alleen 'Bebouwing' als men
'overige' vanzelfsprekend vindt)
beter geweest: deze duidt het in
het terrein zichtbare aspect aan
in plaats van het gebruik dat van
die bebouwing wordt gemaakt (en
dat lang niet altijd direct zichtbaar
is). Hetzelfde kunnen we zien in
een onlangs versehenen atlas
(Meulenhoff Schoolatlas)waar
o.a. de hele city van Londen als
'woongebied' is aangegeven.
Bij de Nederlandse topografische
kaarten wordt ook uitgegaan van
het begrip bewoning en niet van
bebouwing, maar de omschrijving
in de legenda is hier veel ruimer,
nl. "Bewoond oord', en een oord
kan uiteraard heel wat meer om
vatten dan alleen woongebied.
Slechts voor een gei'soleerd indus
trieterrein (Hoogovens, Moerdijk)
is de aanduiding 'Bewoond oord'
niet erg toepasselijk.
Voor de nieuwe Kadro-kaart van de
Rijks Pianologische Dienst ligt de
zaak anders, daar hier ook de
functie van belang is. Hier wordt,
afgezien van 'bedrijfsterreinen',
een onderscheid gemaakt tussen
'woongebied' (dat natuurlijk tevens
de directe voorzieningen zoals
Scholen en Winkels omvat) en
'woon/werkgebied'. Uit de kaart
blijkt dat dit laatste nogal beperkt
is opgevat: alleen delen van binnen -
steden en dorpskemen, zodat ook
hier nog allerlei bedrijven binnen
het woongebied vallen.
Tot de Nederlandse kaarten waar-
bij van de juistere omschrijving
'bebouwing' (overeenkomstig het
Engelse built-up area) wordt uit
gegaan, behoreno.a. de toeristen-
kaarten op 1 100.000 van de
ANWB (met de oude term 'bebouw-
de komde V. V. V. -kaarten en
de meeste (niet alle) kaarten van
Natuurmonumentenwaarop de
term 'gesloten bebouwing' wordt
gebruikt. In grensgevallen geeft
dit laatste wel eens moeilijkheden
op de kaart 'Corversbos etc. is
geprobeerd open villaterrein toch
door het teken voor gesloten be
bouwing weer te gevenwat een
vreemd vlekkerig patroon geeft;
hier waren de tekens voor losse
huizen van de open bebouwing
beter geweest. Overigens, voor
de in de aanvang genoemde Haven-
routekaart niets dan lof: vooral
het uitsparen van de wegen in de
landkleuren is heel knap gedaan.
Hoogstens zou een iets lichter
blauw raster voor het open water
een beter kontrast met het paarse
industrieterrein kunnen geven.
A.J. Pannekoek
In het jaar 1978 vonden de volgende
vermeldenswaardige gebeurtenis-
sen plaats.
Op 21 april werd de voorjaarsbij-
eenkomst gehouden in de kaarten-
zaal van de Universiteitsbibliotheek
van de Vrije Universiteit te Amster
dam. Op deze bijeenkomst vond
o.m. een bestuurswisseling plaats:
de heren Van de Waal, Fortuin en
De Vries traden af en werden opge-
volgd door de heer van den Dries
(voorzitter)mevrouw Clement -
van Alkemade (secretaris) en de
heer Frans Hoste (penningmeester).
Verder hield de heer G. van der
Velde van de CCK een lezing over
de International Standard Bibliogra-
phical Description-Cartographic
Material (ISBD-CM).
Het bestuur kwam in 1978 slechts
eenmaal bijeen, en wel begin Okto
ber in het Algemeen Rijksarchief
te Den Haag, om te praten over
allerlei aangelegenheden van de
werkgroep en ter voorbereiding van
de najaarsbijeenkomst.
Op 8 december werd de najaars
bijeenkomst gehouden, eveneens in
Amsterdam in de kaartenzaal van
de Vrije Universiteit. Deze bijeen
komst was gewijd aan de mogelijk-
heden van de automatisering van
de titelbeschrijving van kaarten.
Hoewel de gebouwen van de VU door
de Studenten bezet waren kon de
bijeenkomst toch, zij het enigszins
geilnproviseerd, plaatsvinden.
Evenals in april was de opkomst
groot: ongeveer 50 leden (van de
75) waren aanwezig. Het program-
ma omvatte lezingen van de heer
Staal over de geautomatiseerde
kaartcatalogus van de Stiboka,
1979. V. 3
9
