Het opbergen van digitale kartografische gegevens
P.A.Burrough
In 1e id in g
Het opbouwen van een digitaal kartografisch gegevens-
bestand voor topografische, kadastrale en milieukar-
tering kost veel geld en tijd. Men denkt dat de gege
vens ongeveer 25 jaar in meer of mindere mate actu-
eel blijven. Daarom is het erg belangrijk het betref
fende bestand in een goede Staat te houden.
Opberging van de gegevens heeft twee aspecten:
1. het vastleggen van de details in een index of cata-
logus (bijvoorbeeld van de CCK) en
2. het in onbeschadigde Staat bewaren van de opge-
borgen gegevens.
In dit artikel ligt het accent op het tweede aspect.
Wat het eerste aspect betreft, hebben Gorman en
Winkler (1978, hoofdstuk 9) regels gegeven voor de
beschrijving van "machine-readable data files".
Digitale gegevens worden meestal opgeslagen op pons-
kaarten, ponsbanden of op magnetisch materiaal.
Magnetisch materiaal, b. v. magneetbanden of mag -
neetschijven, worden meestal gebruikt voor karto-
grafische gegevens, omdat kaarten zo veel gegevens
bevatten dat ponskaarten en -banden teveel tijd vragen
voor het aflezen en te veel ruimte voor de opberging.
De magnetische hulpmiddelen scheppen echter Pro
blemen bij langdurige opberging. In dit artikel worden
die Problemen behandeld.
De Stichting voor Bodemkartering is bezig met een
zodanige computerverwerking van bodem-, geologische
en landschapskaarten, dat de gegevens een groot aan-
tal jaren kunnen worden gebruikt. Zij heeft dan ook
veel belangstelling voor een goede en niet te dure
opbergmethode die in de toekomst, probleemloos ge-
bruik van de gegevens mogelijk maakt. Oaarom is
aan een aantal magneetbandfabrikanten en kartogra-
fische instituten gevraagd naar hun ervaring en "aan-
bevolen procedures" voor het opbergen van kartogra-
fische digitale gegevens.
Dit artikel geeft een resumö van de antwoorden die
zijn ontvangen van de Ordnance Survey of Great
Britain, the Canada Land Data System, Environment
Canada; the United States Department of Agriculture
Soil Conservation Service and the United States
Geological Survey EROS Data Center, en ook van de
gepubliceerde, technische specificaties van BASF,
Memorex, Nashua en Scotch magneetbanden.
Magneetbanden en magneetschij ven
als ar ch i ve r ing sm idd e 1
Magneetschij ven worden veel gebruikt voor snelle,
tijdelijke opslag van gegevens. Maar de hoge kosten
van vaste magnetische schijven en het hoge risico van
schade bij verwisseling van losse schijven betekenen,
dat ze voor archivering ongeschikt zijn. Meestal ge
bruikt men dan ook magneetbanden voor archivering
of in grotere centra de hierna nog te beschrijven
"Mass Storage" Systemen.
De meeste banden zijn J inch breed, 1200 of 2400 voet
lang en hebben 9 sporen. Zij worden beschreven met
een informatiedichtheid van 800, 1600 of 6250 BPI
(Bits Per Inch). Men kan ook verschillende "pariteit"
en "symboolcoderingen" kiezen (b. v. "oneven" of
"even", of ASCII of EBCDIC code), maar deze hebben
geen invloed op de wijze van archivering, alleen op de
wijze van gegevensoverdracht.
De praktijk bij andere instituten
De methoden voor opberging van kartografische gege
vens op magneetband zijn erg verschillend. Sommige
instituten maken frequent kopieön van banden, terwijl
andere vinden dat geen nieuwe beschrijving nodig is
binnen een periode van 7 jaren. De Ordnance Survey
of Great Britain, die in 1971 met archivering is be
gonnen en nu meer dan 10 000 kaarten in digitale vorm
heeft, gebruikt strikte veiligheidsregels, aanbevolen
door British Government Codes of Practice (Central
Computing and Telecommunications Agency Code of
Practice, No. 14). De banden worden om de zes
maanden gereinigd en opnieuw opgewonden; na twaalf
maanden worden ze gekopieerd om een nieuwe "data
base"-band te krijgen. Voor extra veiligheid maakt de
Ordnance Survey twee kopieön van deze data base-band;
öön van deze twee wordt nog eens gekopieerd. Deze
drie "eerste generatie"-magneetbanden worden later
nog gekopieerd en geven dus verscheidene versies van
dezelfde gegevens. Dit systeem wordt gebruikt, omdat
de Ordnance Survey een aantal jaren geleden veel
Problemen heeft gehad met een bepaald merk van de
opname-apparatuur.
Het EROS Data Center maakt geen nieuwe kopieön van
de |-inch magneetbanden, omdat hun ervaring is, dat
de magneetbanden ten minste 7 jaar leesbaar blijven.
Wel reinigt men jaarlijks de banden, waarbij ze op
nieuw worden opgewonden. Ook benadrukt het EROS
Data Center het belang van schone Computer- en
archiveringsruimten en van regelmatig onderhoud van
de apparatuur, omdat men stof en vuil belangrijke
oorzaken van het onleesbaar worden van magneet
banden vindt.
De door de Canada Land Data Information System
gebruikte procedures vallen tussen die van de
Ordnance Survey en de EROS Data Center in.
Als magneetbanden door vervuiling onleesbaar worden,
kunnen het opnieuw invoeren en de verwerking van ge-
KT 1980. VI. 2
23
